Webshops opgelet: hoge boetes van ACM dreigen voor gebruik van nepkortingen
‘Van/voor’-prijzen en andere kortingen zijn een krachtige tool om naar consumenten te signaleren dat sprake is van een aantrekkelijk (tijdelijk) prijsvoordeel. Tegelijkertijd wil de wetgever voorkomen dat consumenten online worden misleid door nepaanbiedingen, bijvoorbeeld doordat een webshop de prijs van een product eerst even verhoogt om vervolgens te adverteren met een kunstmatige hoge korting.
Sinds vorig jaar gelden strengere regels voor (online) kortingen om te voorkomen dat consumenten worden misleid, maar volgens de Autoriteit Consument en Markt (“ACM”) gaat het bij veel webshops nog steeds vaak mis. De ACM heeft de laatste tijd prijzen op webshops structureel gemonitord en aangekondigd te zullen overgaan tot handhaving. Dit is geen loos dreigement: in de praktijk zien wij dat de eerste webshops daadwerkelijk een boete boven het hoofd hangt.
‘Van/voor-prijzen’: waar liggen de grenzen?
Nepkortingen zijn misleidend voor consumenten en vervalsen de concurrentie tussen ondernemingen. Een webshop die zich wel aan de regels houdt, kan namelijk klanten verliezen aan een webshop die klanten misleidt met behulp van nepkortingen.
De regels over (nep)kortingen zijn neergelegd in de EU Richtlijn prijsaanduiding producten (“Richtlijn prijsaanduidingen”) en geïmplementeerd in het Nederlandse Besluit prijsaanduiding producten. Nepkortingen kunnen daarnaast in strijd zijn met de EU Richtlijn oneerlijke handelspraktijken (“Richtlijn OHP”).
Het is webshops uiteraard toegestaan om kortingen te presenteren. De wet noemt dit ‘aankondigingen van prijsverminderingen’. Daarbij dient de webshop wel steeds de referentieprijs (de vorige prijs of ‘van-prijs’) te vermelden. Dit moet de laagste prijs zijn waarvoor het product werd aangeboden in de 30 dagen voorafgaand aan de korting. Dit wordt de 30-dagen-regel genoemd en geldt bij alle soorten kortingen, zoals doorgestreepte prijzen maar ook kortingspercentages.
Op deze regel zijn een aantal uitzonderingen van toepassing. Zo geldt de 30-dagen-regel niet voor producten die snel bederven of beperkt houdbaar zijn. De 30-dagen-regel is evenmin van toepassing op zogeheten stapelkortingen, waarbij het kortingspercentage onafgebroken oploopt (bijv. 10%, 20% en uiteindelijk 50% ten opzichte van de originele prijs).
De prijsvermindering moet ook niet anderszins misleidend zijn. Zo is het verboden om een prijsvermindering te tonen waarbij de ‘van’-prijs van een grotere verpakking wordt vergeleken met een ‘voor’-prijs van een kleinere verpakking van hetzelfde product. Het gebruik van verzonnen adviesprijzen is eveneens verboden.
Let op bij vergelijkingen met de adviesprijs
Webshops maken geregeld een vergelijking tussen hun eigen prijs en de adviesprijs van de fabrikant. Volgens de Europese Commissie is de 30-dagen-regel hierop in principe niet van toepassing, omdat er alleen sprake is van een vergelijking met een ander (de fabrikant) en geen prijsvermindering door de webshop. Dit is dus toegestaan.
Maar let op: de ACM is er scherp op dat een vergelijking met de adviesprijs door consumenten niet kan worden opgevat als een korting. Om hoge boetes te voorkomen moeten webshops die een vergelijking maken met de adviesprijs dit steeds duidelijk vermelden en niet suggereren dat er sprake is van een korting. Een korting impliceert namelijk dat de consument het product bij die webshop eerder daadwerkelijk voor een hogere prijs kon kopen.
De ACM is hier strikt in en verbiedt dat de adviesprijs wordt gebruikt als (doorgestreepte) originele prijs. De Europese Commissie lijkt soepeler op dit punt en geeft in de Richtsnoeren bij de Richtlijn OHP aan dat webshops doorgestreepte adviesprijzen mogen laten zien, mits zij duidelijk aan de consument meedelen dat de aangegeven referentieprijs een vergelijking is en niet de vermindering van de eerder door die webshop gehanteerde prijs. Deze uitleg moet onmiddellijk en overal bij de referentieprijs worden vermeld.
De Nederlandse regering wil overigens helemaal van dergelijke vergelijkingen af. Zij heeft in november 2023 opgeroepen tot een Europees verbod op kortingsacties waarbij de door fabrikanten voorgestelde adviesprijzen worden vermeld als verkopers die adviesprijzen niet daadwerkelijk hebben gebruikt.
Dynamic pricing blijft mogelijk
Dynamic pricing houdt in dat de prijs van een product (zeer) frequent verandert, soms zelfs meerdere keren per dag, afhankelijk van marktomstandigheden. Met deze strategie gaan verkopers op zoek naar de optimale prijs, gebaseerd op wat de consument op een specifiek moment bereid is te betalen. Bij het bepalen van deze prijs wordt rekening gehouden met factoren zoals concurrentieprijzen, het tijdstip, de vraag en de beschikbare voorraad. De 30-dagen-regel heeft alleen betrekking op kortingsacties waarbij wordt vermeld dat de prijs is verlaagd. Zolang dynamic pricing niet samengaat met een aankondiging van een prijsvermindering (een stille prijswijziging dus), is de 30-dagen-regel niet van toepassing.
Webshops riskeren hoge boetes bij gebruik van nepkortingen
In november 2023 constateerde de ACM dat het gebruik van nepkortingen op websites nog steeds een groot probleem is. De ACM heeft websites in o.a. de kledingsector en de consumentelektronicasector gemonitord en geconcludeerd dat een groot deel van deze bedrijven structureel de regels voor nepkortingen overtreedt.
Webshops die zich niet aan de regels houden riskeren een hoge boete die kan oplopen tot € 900.000 of zelfs 4% van de jaaromzet van de betreffende onderneming. Ook kan de ACM aan de betrokken personen die feitelijk leiding geven aan de overtreding een afzonderlijke boete opleggen die kan oplopen tot € 900.000.
Wij zien dat de ACM bij de handhaving van nepkortingen probeert om de zaken te schikken met webshops (de zogeheten ‘vereenvoudigde afdoening’). Daarbij biedt zij de webshop een 10% boeteverlaging aan, mits deze webshop bereid is de overtreding te erkennen en daarvoor een boete te accepteren.
De ACM kan naast een boete ook een last onder dwangsom opleggen, een onaangekondigd bedrijfsonderzoek afleggen en consumenten publiekelijk waarschuwen voor bedrijven die het consumentenrecht overtreden.
Andere aandachtspunten voor webshops
De ACM houdt streng toezicht op naleving van de consumentenregels. Bescherming van consumenten, bijvoorbeeld tegen online misleiding, speelt een grote rol binnen de ACM. Zo is 70 tot 80% van alle onderzoeken die de ACM de afgelopen jaren startte, gerelateerd aan consumentenbescherming. Uit de handhavingspraktijk van de ACM blijkt dat zij streng toeziet op oneerlijke handelspraktijken in e-commerce.
De ACM heeft in haar Focus werkzaamheden voor 2024 aangekondigd dit jaar wederom extra aandacht te zullen besteden aan de bescherming van de online consument en het voorkomen van (online) misleiding. Hierbij valt naast nepkortingen te denken aan het gebruik van zogeheten ‘dark patterns’ en misleidende duurzaamheidsclaims.
Wilt u meer weten over consumentenregels? Kijk op consumentenrecht.info voor meer blogs en praktische tips.
Voor alle informatie over een bedrijfsbezoek van de ACM en de Europese Commissie, zie invalacm.nl
Volg Maverick Advocaten op LinkedIn
