Op Europees niveau vonden de afgelopen maanden tal van relevante ontwikkelingen plaats, zowel ten aanzien van kartels, fusiecontrole, misbruik machtspositie als staatssteun. Hierna volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste zaken.
Kartels
De Europese Commissie zette zich de afgelopen zomer met het opleggen van een record kartelboete van EUR 2,9 miljard voor het ‘truckkartel’ weer stevig op de kaart, maar de Commissie haalde ook bakzeil.
- Aircargo: nadat het Gerecht eind 2015 de boetebeschikking van de Commissie inzake het luchtvrachtkartel had vernietigd besloot de Commissie niet in beroep te gaan tegen deze uitspraak. Het is de verwachting dat de Commissie een nieuwe beschikking zal nemen. British Airways heeft ondertussen beroep ingesteld bij het Hof van Justitie. Dit beroep vertraagt de lopende civiele schadeclaimprocedures die tegen British Airways zijn aangespannen in het Verenigd Koninkrijk.
- Cement: het Hof van Justitie vernietigde op 10 maart 2016 de beschikking over een informatieverzoek van de Commissie over een vermeend cementkartel. Eind 2010 startte de Commissie een onderzoek naar vermeende prijsafspraken en marktverdeling tussen cementproducenten actief in West- en Centraal Europa. Het informatieverzoek dat de betrokken cementproducenten in dat kader ontvingen was uitermate uitgebreid en in generieke termen geformuleerd. Volgens het Hof had de Commissie onvoldoende gemotiveerd wat het doel was van het informatieverzoek. Dit terwijl de Commissie daartoe wel in staat was gezien de informatie waarover zij reeds beschikte. Het Hof laat hiermee zien wanneer een informatieverzoek van de Commissie overgaat in een ongeoorloofde fishing expedition.
- Trucks: de Commissie meldde op 19 juli 2016 dat MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco en DAF 14 jaar lang heimelijk afspraken maakten over prijzen van trucks en over het doorberekenen van de kosten voor het naleven van strengere emissieregels. De Commissie legt in dit kader een recordboete van EUR 2,9 miljard op aan deelnemers van het vrachtwagenkartel. Voor een toelichting op de schikkingsprocedure die door de truckmakers in deze zaak is gevolgd, klik hier.
- Paramount: de Commissie accepteerde op 26 juli 2016 toezeggingen van Paramount die de mededingingsrechtelijke bezwaren van de Commissie over verschillende clausules in filmlicentiecontracten voor pay-TV tussen Paramount en Sky UK wegnemen. Paramount zegde toe om omroeporganisaties zoals Sky UK niet langer contractueel te beperken in het aanbieden van films via satelliet of online aan consumenten buiten het Verenigd Koninkrijk en Ierland (zogenaamde geo-blocking). Voor meer informatie over geo-blocking zie www.ecommercesectorinquiry.com.
Fusiecontrole
De Europese Commissie heeft de afgelopen maanden opnieuw laten zien in staat te zijn fusies te verbieden of alleen onder condities toe te staan. De belangrijkste voorbeelden zijn:
- Hutchison/O2: de Europese Commissie verbood op 11 mei 2016 de overname van O2 door Hutchison. Deze fusie stuitte op grote bezwaren bij de Commissie nu daardoor het aantal onafhankelijk opererende mobiele spelers (MNO’s) op de Britse markt zou worden gereduceerd van vier naar drie partijen. Als gevolg van de overname zou op de Britse markt te weinig concurrentie overblijven en innovatie worden gehinderd, omdat O2 en Hutchison ieder ook een network sharing agreement hadden met één van de overige twee MNO’s. De toezegging van O2/Hutchison om op de Britse markt een nieuwe vierde MNO te creëren zou naar alle waarschijnlijkheid de bezwaren van de Commissie hebben kunnen wegnemen. Zie in dit kader de gang van zaken bij de zaak Hutchison/VimpelCom die hieronder wordt toegelicht.
- Sanofi/Boehringer Ingelheim: de Commissie verleende op 4 augustus 2016 onder voorwaarden haar goedkeuring voor de overname van Boehringer Ingelheim’s consumer health business. Sanofi’s en Boehringer Ingelheim’s dienen in dit kader activiteiten in negen lidstaten in Midden- en Oost-Europa af te stoten. Zou dat niet plaats hebben dan zou volgens de Commissie de mededinging op de markt voor verschillende farmaceutische producten in die lidstaten te veel worden beperkt.
- Hutchison/VimpelCom: de Commissie verleende op 1 september 2016 onder voorwaarden goedkeuring voor de joint venture van Hutchison en VimpelCom in Italië. Partijen dienen in dit kader voldoende activiteiten af te stoten om toetreding van een concurrende aanbieder mogelijk te maken.
Op dit moment onderzoekt de Commissie meerdere concentraties waarvoor het, mede gezien het track record van de Commissie, de vraag is of die concentratie (zonder remedies) zullen worden goedgekeurd. Enkele belangrijke voorbeelden zijn:
- Dow/DuPont: de Commissie heeft op 11 augustus 2016 een tweede fase onderzoek ingesteld naar de fusie van Dow en DuPont. De Commissie onderzoekt in dit kader of deze fusie de mededinging ten aanzien van gewasbeschermingsproducten, zaden en bepaalde petrochemische producten niet teveel beperkt.
- Deutsche Börse/London Stock Exchange: op 24 augustus 2016 hebben Deutsche Börse en London Stock Exchange hun fusie gemeld bij de Commissie. Dat betekent dat de Commissie zich opnieuw buigt over een grote beursfusie. Eerder verbood de Commissie op 1 februari 2012 de concentratie van Deutsche Börse en NYSE. Dat verbod werd in maart 2015 bevestigd door het Gerecht en zodoende bleef de fusie van Deutsche Börse en NYSE uit. Ook de fusieplannen van Deutsche Börse en London Stock Exchange roepen veel weerstand op, zoals in België en Frankrijk.
Misbruik machtspositie
Op het vlak van misbruik machtspositie blijft de Commissie meters maken of leiden klachten er in ieder geval toe dat de dominante onderneming haar gedrag aanpast.
- Google Android: de Commissie zond op 20 april 2016 haar punten van bezwaar aan Google inzake haar besturingssysteem Android. In dat onderzoek staat centraal of Google de ontwikkeling van en markttoegang voor concurrerende mobile operating services belemmert. De Commissie stelt dat Google misbruik maakt van haar machtspositie door het veelvuldige gebruik van Android te koppelen aan het gebruik van andere Google producten zoals mobiele apps. De Commissie legt in deze factsheet uit waar haar bezwaren zich precies op richten.
- Google Shopping: op 14 juli 2016 meldde de Commissie ook in haar zaak ten aanzien van Google Shopping progressie te boeken. De Commissie stelt in haar persbericht aanvullend bewijs in het onderzoek rond de prijsvergelijkingsdienst van Google te hebben aangedragen. In deze zaak stelt de Commissie dat Google misbruik maakt van haar machtspositie door haar prijsvergelijker Google Shopping gunstiger te behandelen dan andere online prijsvergelijkers. In deze zaak zond de Commissie op 15 april 2015 haar punten van bezwaar aan Google. Meer over deze zaak is te vinden hier.
- Internationale Schaatsunie (de ISU): in 2015 startte de Commissie naar aanleiding van een klacht van de schaatsers Tuitert en Kerstholt een onderzoek naar de vraag of regels van de ISU verhinderen dat andere schaatsorganisaties kunnen concurreren met de ISU. Op grond van de betreffende regels ontzegt ISU schaatsers permanent de deelname aan de Winter Spelen en WK en EK Schaatsen wanneer zij deelnemen aan wedstrijden die niet door ISU zijn goedgekeurd. Terwijl de Commissie de zaak die mede is gebaseerd op schending van artikel 102 VWEU nog onderzoekt, kondigde de ISU afgelopen juli aan commerciële concurrentie toe te staan bij de organisatie van schaatsevenementen. Meer over deze ontwikkeling is te vinden in deze blog.
Staatssteun
De Commissie laat ook haar tanden zien waar het aankomt op handhaving van de regels inzake staatssteun. Hoewel de Commissie in 2016 reeds in tientallen zaken een beslissing nam, krijgt één zaak bovengemiddelde aandacht. Het bericht op 30 augustus 2016 dat Apple volgens de Commissie een belastingvoordeel van EUR 13 miljard met rente dient terug te betalen aan de Ierse overheid maakte veel los. Mede in dat kader verwierp Eurocommissaris Vestager de kritiek dat zij vooral succesvolle Amerikaanse bedrijven op de korrel zou nemen. Nieuw is de aanpak van belastingvoordelen voor multinationals in diverse lidstaten door de Commissie overigens niet. Zo oordeelde de Commissie op 21 oktober 2015 dat Luxemburg en Nederland selectieve belastingvoordelen toegekend hebben aan respectievelijk Fiat Finance and Trade en Starbucks. De versterkte fiscale voordelen druisen in tegen de EU-staatssteunregels aldus de Commissie. Apple heeft gemeld in beroep te gaan en ook de Ierse regering lijkt daartoe over te gaan. In haar speech van 2 september 2016 pleit Eurocommissaris Vestager voor een brede aanpak van oneerlijke concurrentie door staatssteun als gevolg van belastingvoordelen die EU-lidstaten aanbieden. Over deze kwestie is het laatste woord nog niet gezegd.
Voor alle informatie over een bedrijfsbezoek van ACM en de Europese Commissie en over compliance zie invalacm.nl.
