Ook het afgelopen jaar weer stonden de ontwikkelingen in de telecommunicatiesector niet stil. Eind 2017 werd bijvoorbeeld bekend dat T-Mobile Tele2 zal overnemen. In een eerdere blog meldden wij al dat al langere tijd werd gespeculeerd over een overname van Tele2. Deze overname volgt op de fusie tussen Vodafone en Ziggo, waarmee tezamen met KPN een machtsblok is ontstaan. Hoewel T-Mobile aan die overname de vaste activiteiten van Vodafone (Thuis) heeft overgehouden, zal deze overname T-Mobile en Tele2 (nog) meer in staat stellen om de concurrentiestrijd aan te gaan met dit machtsblok. Dit geldt vooral voor de concurrentie op de abonnementen waarin vaste en mobiele diensten zijn gecombineerd (quadruple play bundels). De overname moet echter nog de goedkeuring van de Europese Commissie verkrijgen alvorens de overname daadwerkelijk plaats kan vinden. Dit traject zal vermoedelijk in 2018 zijn afgerond.
Multibandveiling
Toch is het eerste effect van de voorgenomen overname al zichtbaar, namelijk voor de in het najaar van 2019 geplande multibandveiling. Die veiling is de eerste grote veiling sinds 2012 waarbij mobiel frequentiespectrum wordt verdeeld. Bij de multibandveiling van 2012 wist Tele2 voor het eerst spectrum te verwerven waardoor zij, als vierde netwerkaanbieder, een eigen netwerk kon uitrollen. Door de overname wordt het aantal partijen met eigen spectrum (en dus een eigen netwerk) weer gereduceerd tot drie. Het is de vraag wat dit voor gevolgen zal hebben voor de geplande multibandveiling. Een eerste indicatie daarvoor kan worden gevonden in de brief van de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat naar aanleiding van de aangekondigde overname van Tele2. Daarin heeft de staatssecretaris allereerst te kennen gegeven dat die aankondiging noodzaakt om de Nota Mobiele Communicatie uit te stellen. Verder heeft de staatssecretaris in die brief uitgesproken in de komende periode te zullen beoordelen welke gevolgen de ontstane situatie heeft op de aanstaande veiling. Verder is ook ACM’s (concept) advies voor de multibandveiling relevant. Daarin heeft ACM uitgesproken dat haar verwachting is dat de uittreding van een MNO (Tele2) een nadelig effect zal hebben op de concurrentie, en daarmee op de prijzen van mobiele communicatiediensten. Dit advies dateert echter van voor de bekendmaking van de overname van Tele2 door T-Mobile. Op maatregelen of afwegingen naar aanleiding van die overname wordt dan ook niet ingegaan. Wel wordt ingegaan op maatregelen om de scheve verdeling van spectrum te voorkomen. Het voorstel is om daarvoor spectrumcaps te hanteren. In het concept advies concludeerde ACM tot slot dat “het niet nodig en niet proportioneel is om nog andere maatregelen tijdens de veiling te treffen”. Het definitieve advies van ACM kan – gelet op het feit dat de aankondiging van T-Mobile en Tele2 van na het concept dateert – op de nodige belangstelling rekenen.
Netneutraliteit
Zoals wij al in een eerder blog over netneutraliteit hebben toegelicht, kon ook de dienst “Datavrije Muziek” van T-Mobile op die belangstelling rekenen. Klanten van T-Mobile konden deze muziekdienst afnemen, zonder dat daarvoor data in rekening werd gebracht. ACM achtte deze “zero-rating” dienst in strijd met de Nederlandse netneutraliteitsregels uit de Telecommunicatiewet. De Rechtbank Rotterdam oordeelde daarentegen dat de Telecommunicatiewet in strijd is met de Europese netneutraliteitsverordening. Het ministerie van Economische Zaken heeft daarop aangekondigd voorbereidingen te treffen voor het schrappen van het zero-rating verbod uit de Telecommunicatiewet. Na het oordeel van de Rechtbank kondigde ACM aan te onderzoeken of de dienst Datavrije Muziek verenigbaar is met de Europese verordening. Inmiddels is ACM tot de conclusie gekomen dat die vraag bevestigend moet worden beantwoord.
Ook op Europees niveau staat netneutraliteit hoog op de agenda. Zo heeft BEREC eind vorig jaar een studie gepubliceerd over netneutraliteit. Daarin heeft BEREC onder meer praktische informatie opgenomen ten behoeve van nationale regelgevende instanties voor de toepassing en implementatie van de Europese netneutraliteitsverordening. Ook is BEREC onlangs een nieuwe consultatieronde gestart met als doel haar richtsnoeren betreffende de Netneutraliteitverordening aan te scherpen.
Marktanalyses
Ook de (procedures tegen verschillende) marktanalysebesluiten van ACM hebben tot de nodige ontwikkelingen geleid. Zo is afgelopen jaar bijvoorbeeld einduitspraak gedaan door het College van Beroep voor het bedrijfsleven (“CBb”) in de procedures tegen het marktanalysebesluit van ACM omtrent de vaststelling van vaste en mobiele gespreksafgifte (FTA-MTA IV). Hoewel het CBb een aantal jaar geleden nog tot de conclusie kwam dat ACM (in FTA-MTA III) de gespreksafgiftetarieven ten onrechte op basis van Pure BULRIC had vastgesteld, oordeelde het CBb afgelopen jaar dat ACM nu Pure BULRIC terecht als uitgangspunt had genomen. Dit naar aanleiding van onder meer een arrest van het Hof van Justitie op de prejudiciële vragen van het CBb. Nog voordat de definitieve einduitspraak van het CBb bekend was gemaakt, had ACM overigens al het nieuwe FTA-MTA V besluit genomen. Daarin baseerde ACM de door haar opgelegde tariefverplichting wederom op Pure BULRIC, waarmee het pleit definitief in het voordeel van Pure BULRIC lijkt te zijn beslecht.
Echt interessant wordt ACM’s analyse van de markt(en) voor ontbundelde toegang (Wholesale fixed access). De analyse van deze markt is nog volop bezig en wordt in de loop van dit jaar verwacht. Naar verluidt is ACM voornemens om zowel Ziggo als KPN aan te wijzen als aanbieder met aanmerkelijke marktmacht. ACM wil dus mogelijk opnieuw toegang tot de kabel reguleren, na enkele vergeefse pogingen in het verleden.
Voor een actueel overzicht van de regulering van de telecommarkten in Nederland, klik hier.
Mediaregulering
Op het gebied van media en content zijn meerdere interessante ontwikkelingen waarneembaar, met name op wetgevend vlak. Zo is op initiatief van voormalig staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Sander Dekker, een wetsvoorstel in de maak om de wettelijke verplichting tot het bieden van het standaard zenderpakket van minstens 30 zenders af te schaffen en te vervangen door een uitbreiding van de “à la carte”-regeling (met slechts 8 zenders in het basispakket). In een brief aan de Tweede Kamer licht Dekker toe dat hiermee tegemoet wordt gekomen aan innovaties in het media-aanbod en keuzevrijheid voor de consument. Uit een rapport van het Commissariaat van de Media volgt dat consumenten in het geval van TV à la carte een kleiner zenderpakket met voornamelijk publieke “must-carry”-zenders zouden samenstellen. De kritiek vanuit (kleine) commerciële zenders luidt dan ook dat hun (onderhandelings)positie op de markt door à la carte-regelgeving zou verslechteren. Of het wetsvoorstel daadwerkelijk doorgang zal vinden is nog maar de vraag, nu ook verschillende politieke partijen zorgen hebben geuit over de nadelen van TV à la carte voor consumenten en zenders.
Op Europees niveau wordt op hoog tempo media-gerelateerde wetgeving voorgesteld en aangenomen. Vanaf 1 april 2018 zal bijvoorbeeld de Verordening grensoverschrijdende portabiliteit van online content van kracht worden. Deze stelt consumenten in staat om zonder extra kosten toegang te krijgen tot contentdiensten die ze in een andere lidstaat hebben aangeschaft. In lijn daarmee heeft de Commissie enige tijd terug enkele wetsvoorstellen ingediend die grensoverschrijdende toepassing van auteursrechten op audiovisuele content moeten bevorderen. Uitgangspunt in de aanstaande wetgeving is het “oorspronglandbeginsel” (country of origin) op basis waarvan het verkrijgen van auteursrechten in één lidstaat voldoende is om content op EU-brede basis aan te bieden. Net als gedurende het wetgevingsproces rondom de Geo-blocking Verordening (zie deze blog), valt ook hier veel weerstand te verwachten van contentproducenten en mediabedrijven tegen een dergelijke drastische aanpassing van het huidige auteursrechtelijk regime dat steunt op territoriale exclusiviteit.
Tot slot gaat dit jaar ook aandacht uit naar de herbeoordeling van de Europese Commissie van de overname van Ziggo door Liberty Global (UPC). Na vernietiging van de goedkeuringsbeschikking uit 2014 door het Gerecht op 26 oktober 2017 staat de Commissie voor de taak om opnieuw na te gaan of de positie van Ziggo op de wholesalemarkt voor premium sport content (Ziggo Sport) tot mededingingsproblemen leidt wanneer Ziggo en UPC hun klantenbestanden op de downstreammarkt samenvoegen.
Deze blog is mede geschreven door mr. B. Braeken (per 15 juli 2019 niet meer werkzaam bij Maverick Advocaten).
Voor alle informatie over een bedrijfsbezoek van ACM en de Europese Commissie zie invalacm.nl
