Op 7 december 2023 wees het Hof van Justitie van de Europese Unie (“het Hof”) arrest in de zaak Syngenta/Agro Trade. Die zaak draait om de vraag wiens informatie er op het etiket van een via parallelhandel ingevoerd gewasbeschermingsmiddel moet staan. De hamvraag daarbij is: moet dat de informatie van de producent of importeur zijn? Volgens het Hof mag een parallelimporteur van gewasbeschermingsmiddelen het oorspronkelijke etiket met een eigen etiket vervangen. Wel moet daarbij het oorspronkelijke partijnummer op het etiket zichtbaar zijn. Het arrest Syngenta/Agro Trade benadrukt het belang van de juiste etikettering voor de traceerbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen.
Achtergrond: regelgeving gewasbeschermingsmiddelen
Op grond van het Unierecht mogen gewasbeschermingsmiddelen alleen op de markt worden gebracht als het in de betrokken lidstaat overeenkomstig Verordening 1107/2009 is toegelaten. De producenten krijgen dan een toelatingsvergunning. Ook importeurs mogen een gewasbeschermingsmiddel op de markt brengen, mits zij van de betrokken EU-lidstaat een vergunning voor parallelhandel hebben gekregen.
Verordening 547/2011 schrijft voor dat op het etiket van de verpakking van gewasbeschermingsmiddelen onder andere de naam en het adres van de houder van de toelating moet worden vermeld. Indien dat een andere persoon is, moet dat de naam en het adres van de persoon zijn die verantwoordelijk is voor de eindetikettering van het gewasbeschermingsmiddel op de markt, aldus punt 1 van bijlage 1 bij deze verordening.
Duitse zaak
Deze zaak in kwestie gaat over een geschil tussen Syngenta en Agro Trade. Syngenta is producent en distributeur van gewasbeschermingsmiddelen en houder van een toelatingsvergunning. Agro Trade importeert en distribueert de gewasbeschermingsmiddelen van Syngenta in Duitsland. Daarvoor heeft de importeur een parallelhandelsvergunning. De gewasbeschermingsmiddelen worden door Agro Trade in de ongeopende oorspronkelijke jerrycans gedistribueerd. Wel vervangt Agro Trade daarbij het oorspronkelijke etiket van Syngenta met een eigen Agro Trade etiket, met daarop diens eigen naam en adres. Syngenta wil dat Agro Trade het oorspronkelijke etiket, althans naam, adres en het partijnummer van de formulering van Syngenta, op de verpakking laat staan. Agro Trade weigerde dat en daarom is Syngenta naar de Duitse rechter gestapt.
In het bij het Hanseatische Oberlandesgericht Hamburg aanhangige hoger beroep, twijfelde de Duitse rechter over de juiste uitleg van Verordening 547/2011. De rechter wil weten of deze verordening toestaat dat een importeur die op basis van een vergunning voor parallelhandel een gewasbeschermingsmiddel in een EU-lidstaat importeert, de naam en het adres van de houder van de toelating in de EU-lidstaat van oorsprong op het product vervangt met zijn eigen naam en adres. Met deze vraag wendde de Duitse rechter zich tot het Hof.
Arrest van het Hof Syngenta/Agro Trade
Het Hof verschaft in het arrest duidelijkheid.
- Ten eerste concludeert het Hof dat een importeur, zoals Agro Trade, die op basis van een vergunning voor parallelhandel een gewasbeschermingsmiddel in een EU-lidstaat importeert, verantwoordelijk is voor het op de markt brengen van dit middel in een lidstaat. Gelet op de bewoordingen en context van Verordening 547/2011 is het een dergelijke importeur daarom toegestaan de naam en het adres van de houder van de toelating in de EU-lidstaat van oorsprong op de verpakking van dit product te vervangen met zijn eigen naam en adres.
- Ten tweede overweegt het Hof dat een dergelijke importeur wel moet zorgen dat het gewasbeschermingsmiddel kan worden getraceerd en doeltreffend kan worden gecontroleerd. De doelstelling van de gewasbeschermingsmiddelenregelgeving is immers het waarborgen van een hoog niveau van bescherming van de gezondheid van mens, dier en milieu. Het oorspronkelijke partijnummer, dat door de houder van de toelatingsvergunning op de verpakking is aangebracht, mag dus niet worden vervangen. Alleen dit nummer stelt de bevoegde instanties immers in staat het product, indien noodzakelijk, doelgericht en onmiddellijk van de markt te halen.
Kortom:
- De importeur die op basis van een vergunning voor parallelhandel een gewasbeschermingsmiddel in een EUlidstaat introduceert, mag het oorspronkelijke etiket van de producent vervangen met zijn eigen etiket (met daarop zijn eigen naam en adres); mits
- de importeur steeds het oorspronkelijk door de producent toegekende partijnummer, op de verpakking vermeldt.
Het arrest Syngenta/Agro Trade verschaft duidelijkheid over de uitleg van de etiketteringsregels voor gewasbeschermingsmiddelen. Dit is voor de praktijk van belang, nu juiste etikettering van gewasbeschermingsmiddelen streng wordt gecontroleerd. Conclusie is dat op het etiket altijd duidelijk moet zijn wie eindverantwoordelijke is voor het product, en dat het product te allen tijde gemakkelijk naar diens oorsprong moet kunnen worden getraceerd. Dit om een hoog niveau van bescherming van de gezondheid van mens en dier en het milieu, binnen de Europese Unie te waarborgen.
(Online) parallelimport en kartelverbod
Uit het voorgaande blijkt dat de producent van een gewasbeschermingsmiddel, de importeur die op basis van een parallelhandelsvergunning het gewasbeschermingsmiddel importeert, niet kan verplichten het oorspronkelijke etiket te behouden. Maar hoe zit het met de prijs(vorming) en online verkoop?
Beperkingen door de producent van de importeur in zijn vrijheid om (online) zijn eigen (weder)verkoopprijs vast te stellen, kunnen neerkomen op ongeoorloofde verticale prijsbinding. Op grond van het kartelverbod, zoals bepaald in artikel 6 Mededingingswet en artikel 101 VWEU, is verticale prijsbinding of resale price maintenance (RPM) verboden. Zo mag de producent van een gewasbeschermingsmiddel onafhankelijke wederverkopers (importeurs) niet verplichten hun producten voor een vaste of alleen boven een bepaalde prijs te (weder)verkopen.
Een producent mag, op grond van het kartelverbod, onafhankelijke wederverkopers van een gewasbeschermingsmiddel de mogelijkheid van parallelhandel als zodanig niet ontzeggen En dat geldt ook in de online omgeving: zo mag geen sprake zijn van het opleggen van een algeheel verbod op online verkoop aan een wederverkoper. Wel is het mogelijk als sprake is van een zuiver selectief distributiestelsel dat een leverancier een selectieve distributeur kan beperken in zijn afzetkring en kan aanspreken op het leveren aan een niet-erkende selectieve distributeur.
Voor overtredingen van het kartelverbod kunnen door de Europese Commissie en de Autoriteit Consument en Markt hoge boetes worden opgelegd. Voor meer over de toelaatbaarheid van afspraken tussen leveranciers en distributeurs, zie hier.
Toezicht op gewasbeschermingsmiddelen in Nederland
In Nederland beoordeelt het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (“Ctgb”) of gewasbeschermingsmiddelen en biociden veilig zijn voor de mens, dier en milieu en daarom mogen worden verkocht en gebruikt. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (“NVWA”) controleert of bedrijven uitsluitend toegelaten gewasbeschermingsmiddelen gebruiken en deze middelen op de juiste wijze toepassen. Ook controleert de NVWA op de juistheid van de etiketten.
De NVWA vindt de naleving in Nederland van de wetgeving voor gewasbeschermingsmiddelen zorgwekkend. Uit 500 door de NVWA uitgevoerde controles in Nederland blijkt dat ongeveer een derde van de geïnspecteerde telers zich onvoldoende houdt aan de geldende wet- en regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen, aldus de NVWA.
Om de naleving te verbeteren is de NVWA in gesprek met brancheorganisaties. Ook wordt door de NVWA gekeken naar onder andere strengere straffen en actieve openbaarmaking van overtredingen. Daarbij kondigde de NVWA recent aan de komende jaren meer inspecties op illegale handel in gewasbeschermingsmiddelen uit te zullen voeren.
Zie hier voor een praktisch overzicht met belangrijkste aandachtspunten bij handhaving en recalls door de NVWA.
Voor meer informatie over een bedrijfsbezoek van de NVWA, zie invalnvwa.nl of bekijk de video briefing met praktische tips. Tips bij een inval door de ACM of Europese Commissie, vindt u in deze video.
Volg Maverick Advocaten op LinkedIn
