Na een periode van een intelligente lockdown, is ook de ACM terug van weggeweest. Onderzoeken, bedrijfsbezoeken, verhoren en hoorzittingen zijn hervat. Vooral op het gebied van consumentenbescherming en online platforms belooft het een spannende zomer te worden. In deze blog worden een aantal recente ontwikkelingen besproken.
Online platforms (social media en marktplaatsen), zoals Google, Alibaba, Amazon en Facebook spelen een belangrijke rol in de huidige economie en samenleving. Sommige platforms hebben inmiddels een sterke positie opgebouwd en een aantal hebben zelfs een economische machtspositie. Hoewel de aanhoudende groei van online platforms maatschappelijke voordelen biedt voor mensen en bedrijven, is gebleken dat online platforms de toetreding van nieuwe bedrijven kunnen verhinderen en de online keuzevrijheid van consumenten kunnen beperken.
Nationale mededingingsautoriteiten en de Europese Commissie zijn daarom gefocust op bescherming van de concurrentie en van consumenten in de digitale economie. Zo heeft het Duitse Bundeskartellamt al in 2019 verplichtingen aan Facebook opgelegd. Het Bundeskartellamt heeft Facebook verboden om zonder 'vrijwillige' toestemming van gebruikers data te gebruiken die afkomstig zijn van de dochterbedrijven WhatsApp en Instagram. Facebook moet voortaan om toestemming vragen. Als gebruikers nee zeggen, mogen zij niet de toegang tot Facebook worden ontzegd. Het Federale Hooggerechtshof van Karlsruhe heeft dit besluit van het Bundeskartellamt vorige maand bekrachtigd. De Europese Commissie heeft Google beboet voor 1,5 miljard euro omdat zij haar eigen advertentieverkoopdienst AdSense voortrok ten opzichte van andere advertentieverkopers.
Momenteel is de Europese Commissie bezig met een onderzoek naar Amazon. De Commissie verdenkt Amazon ervan dat zij misbruik maakt van haar dominante positie in de internethandel door gebruik te maken van data die zij heeft over handelaren - die producten op Amazon verkopen - om haar eigen productaanbod te stimuleren. De zorg is onder andere dat als een handelaar een product heeft dat goed verkoopt op Amazon, Amazon haar eigen product tegen een lagere prijs verkoopt of een prominentere plaats geeft op haar website.
Ook via de consumentenregels proberen toezichthouders online platforms aan te pakken. Eind 2019 heeft de ACM haar agenda voor 2020-2021 bekendgemaakt, waarin zij heeft aangegeven zich hoofdzakelijk te richten op, onder meer, de digitale economie. Binnen de digitale economie focust de ACM op online misleiding van consumenten en toegang tot platforms. In dat kader heeft de ACM een Leidraad gepubliceerd over de bescherming van de online consument. Hierin heeft de ACM de grenzen vastgesteld waar verleiding overgaat in verboden misleiding die een oneerlijke handelspraktijk kan opleveren. Zo schrijft de leidraad voor dat consumenten in één oogopslag moeten zien wat een product, dienst of abonnement kost. Zij mogen niet worden geconfronteerd met onverwachte kosten. Daarnaast moeten diensten of producten die als ‘gratis’ worden aangeboden, ook daadwerkelijk gratis zijn. Iets is niet ‘gratis’ als de consument moet betalen met persoonsgegevens. Ook de indruk wekken dat producten of diensten schaars zijn, terwijl dit niet zo is, is niet toegestaan. In deze blog worden aan de hand van de Leidraad de belangrijkste tips voor bedrijven bij online consumentenverkoop op een rij gezet.
De opmars van de ACM tegen misleiding van de consument door online platforms, is inmiddels op volle toeren bezig. Zo is Booking.com aangesproken door de ACM vanwege online misleiding van de consument. Booking.com heeft toegezegd belangrijke aanpassingen door te voeren om de website in overeenstemming te brengen met consumentenregels. Booking.com zal voortaan:
- Duidelijk maken hoe zoekresultaten tot stand komen;
- Duidelijk maken dat als zoekresultaten hoger op de lijst staan omdat daarvoor betaald is door de eigenaar van de accommodatie;
- Duidelijke en juiste informatie verschaffen over beschikbaarheid van kamers op bepaalde data en geen suggesties doen over onterechte schaarste;
- Aanbiedingen delen die ook echte aanbiedingen zijn.
De ACM heeft eerder al KPN, Tele2, T-Mobile en Vodafone beboet voor het vermelden van onjuiste en onvolledige informatie over telefoonabonnementen op hun websites voor consumenten. De vier telecomaanbieders hebben bezwaar ingediend tegen het besluit van de ACM. De totale boete bedraagt ruim 13 miljoen euro. De ACM heeft, onder meer, de volgende overtredingen vastgesteld:
- Het niet duidelijk vermelden van eenmalige kosten bij de aanbieding van een abonnement, waardoor het aanbod goedkoper lijkt dan het in werkelijkheid is;
- Het vermelden dat databundels voor gebruik ‘onbeperkt’ waren, terwijl dat niet zo was binnen de EU;
- Bel- en sms-bundels als ‘onbeperkt’ aanbieden, terwijl er een maximum aan belminuten/sms gold.
Ook videodienst Netflix is door de ACM aangepakt. De ACM had Netflix een last onder dwangsom opgelegd om ervoor te zorgen dat Netflix op haar website een e-mail vermeldt op een plek die voor een consument duidelijke is en waar consumenten vragen kunnen stellen. Netflix had hiertegen beroep ingesteld omdat zij vindt dat haar live chat die zij aanbiedt gemakkelijk, rechtstreeks en permanent toegankelijk is. De rechtbank heeft Netflix onlangs in het gelijkgesteld. De live chat die Netflix aanbiedt voldoet aan de geldende regelgeving. Een interessant aspect aan deze zaak is dat de ACM het onderzoek naar Netflix startte naar aanleiding van handhavingsverzoeken van toezichthouders uit België, Duitsland en Oostenrijk (omdat het Europese hoofdkantoor van Netflix in Nederland is gevestigd).
Momenteel is de ACM bezig met haar onderzoek naar de App Store van Apple. Ook is de ACM bezig met haar onderzoek naar verschillende webwinkels. Dit onderzoek is gestart naar aanleiding van een gezamenlijk onderzoek van het Europese samenwerkingsverband Consumer Protection Cooperation. Uit dat onderzoek bleek dat veel webwinkels in de EU consumenten onvoldoende informeren over het recht om een aankoop ongedaan te maken (herroepingsrecht) en het recht op garantie (conformiteit). Ook zou de non-discriminatieregels onvoldoende in de praktijk worden toegepast. Deze regels schrijven voor dat een online verkoper klanten niet anders mag behandelen op basis van nationaliteit of verblijfplaats.
Daarnaast verricht de ACM onderzoek naar bedrijven die handelen in neplikes, nepreviews en nepvolgers. Het kopen van neplikes om eigen producten aan te prijzen en het plaatsen van negatieve nepreviews bij concurrenten, leidt volgens de ACM tot consumentenmisleiding en oneerlijke concurrentie. De ACM heeft vastgesteld dat Nederlandse bedrijven online nepreviews, neplikes of nepvolgers tegen betaling aanbieden voor online platforms als Facebook, Instagram, YouTube en Google. Bedrijven, met name influencers, maken gebruik van zulke diensten zodat zij hoog komen te staan in rankings en bekend worden. Naast deze vorm van misleiding, zetten bedrijven negatieve nepreviews ook in om concurrenten ten onrechte in een kwaad daglicht te zetten. Kortom, het belooft een hete zomer te worden!
Voor alle informatie over de consumentenregels en de ACM zie consumentenrecht.info
Voor alle informatie over een bedrijfsbezoek van de ACM en de Europese Commissie zie invalacm.nl
