Parallel aan het economisch herstel is langzaamaan ook een toename in M&A-activiteit waarneembaar. Zo ook in de TMT-sector. Zeker in de (traditionele) telecomsector is er een duidelijke consolidatietrend. Afgezien van de overname van Online Breedband, een voormalige dochter van T-Mobile, door M7 (tevens eigenaar van Canal Digitaal) en de aangekondigde verwerving door KPN van de resterende 50% van de aandelen in Reggefiber is het aantal transacties op de Nederlandse telecommarkt vooralsnog beperkt gebleven. Wel wordt er volop gespeculeerd over mogelijke overnames. Zo zijn volgens Telecompaper het pas overgenomen M7 en de glasvezelaanbieder Eurofiber logische overnametargets. Over de overname van Tele2 wordt al langere tijd gespeculeerd. Verhalen over een mogelijke overname van Liberty Global, eigenaar van de Nederlandse kabelexploitant UPC, door Vodafone doen ook al enige tijd de ronde. Zeer recentelijk wordt ook nog gespeculeerd over de overname van SBS Nederland door Liberty Global.
Onlangs kwam naar buiten dat KPN verwacht dat op de Nederlandse markt uiteindelijk ruimte is voor twee gecombineerde vast/mobiele netwerkaanbieders (waaronder in elk geval KPN zelf) en nog een Mobile Only-speler. Om die situatie te bereiken zal nog een flinke consolidatieslag moeten plaatsvinden. Bijna altijd zullen deze transacties afhankelijk zijn van goedkeuring van de Europese Commissie of Autoriteit Consument & Markt, “ACM”. Dit doet de vraag rijzen of, en zo ja, in hoeverre het mededingingsrecht in de weg zou kunnen staan aan bepaalde transacties.
Drie MNO's is niet altijd genoeg
Een aantal jaar geleden publiceerde OPTA, de voorganger van ACM, een discussiestuk met de prikkelende titel “Is two enough?”. Die paper zag op de markt(en) voor vaste communicatiediensten. Uitkomst van de daaropvolgende discussie was dat twee vaste netwerkaanbieders (i.e. KPN en de kabel) vermoedelijk niet genoeg zou zijn. Uit de zaken Hutchison (H3G)/Telefonica Ireland (O2 Ireland) en Telefonica Deutschland/E-Plus kan worden afgeleid dat volgens de Commissie voor wat betreft mobiele communicatie zelfs drie netwerkaanbieders (Mobile Network Operators, “MNO’s”) niet altijd genoeg is. Beide zaken betroffen 4-naar-3 fusies en in beide zaken vreesde de Commissie dat als gevolg van de fusies een kleine(re), maar innovatieve MNO en derhalve belangrijke disciplinerende factor van de markt zou verdwijnen. Eindgebruikers zouden daardoor meer moeten gaan betalen voor hun mobiele netwerkdiensten.
Om toch goedkeuring te verkrijgen voor de transacties dwong de Commissie in beide zaken een aantal remedies af. Eén van die remedies hield in dat H3G en Telefonica Deutschland op voorhand een deel van hun netwerkcapaciteit tegen een vaste prijs zouden verkopen aan twee nieuwe partijen (door de Commissie aangeduid als Upfront Mobile Bitstream Access MVNO's, “Upfront MBA MVNO's”). Anders dan bij typische "pay-as-you-go" contracten (waarbij de MVNO een vergoeding betaalt die afhankelijk is van het daadwerkelijk netwerkgebruik), zouden de Upfront MBA MVNO’s hierdoor een sterkere prikkel hebben om aantrekkelijke proposities in de markt te zetten. Doordat de MVNO zich op voorhand moet committeren aan de afname van een bepaalde hoeveelheid capaciteit heeft hij namelijk een financieel belang om die capaciteit volledig te benutten.
Commissie waakzaam voor uitsluiting bij verticale integratie tussen netwerk en content
Een andere transactie die ook in Nederland veel aandacht genereerde betrof Liberty Global/Ziggo. Liberty Global is in Nederland niet alleen eigenaar van UPC maar ook de (lineaire) betaalzender Film1. Ziggo is de grootste Nederlandse kabelexploitant en tevens gedeeltelijke eigenaar van de enige andere lineaire betaalzender in Nederland, te weten HBO Nederland. UPC en Ziggo zijn actief in verschillende geografische gebieden. Op de retailmarkten voor omroep, breedband en telefonie is er dan ook geen overlap tussen de activiteiten van beide partijen. Toch besloot de Commissie eerder dit jaar tot een diepgaand onderzoek. De zorgen van de Commissie zagen onder meer op (i) de mogelijke uitsluiting van Over-The-Top (OTT) televisiezenders (zoals Netflix) en (ii) de inkoopmarkt voor audiovisuele content. Volgens de financiële pers heeft Liberty Global, om toch goedkeuring te verkrijgen, inmiddels aangeboden haar betaalzender Film1 te verkopen en Over-The-Top (“OTT“) televisiezenders (zoals Netflix) niet te blokkeren over haar netwerk.
Commissie positief bij complementaire portfolio’s
Fusies tussen telecomaanbieders met complementaire portfolio's kunnen doorgaans op een meer welwillende benadering van de Commissie rekenen. Zo stelde de Commissie naar aanleiding van de goedkeuring van Vodafone's overname van Kabel Deutschland dat door de overname Vodafone meer aantrekkelijke Triple en Quadruple Play proposities in de markt kon zetten. Ook in de zaak Ziggo/HBO was de Commissie van mening dat de transactie juist tot meer concurrentie zou leiden op het gebied van de groothandelsverkoop van betaaltelevisie. De overname van de Spaanse kabelexploitant Ono door Vodafone kon eveneens op een welwillende houding van de Commissie rekenen.
Lessen voor Nederlandse markt
Dalende winstmarges en omzetten, toenemende concurrentiedruk vanuit OTT-spelers en omvangrijke netwerkinvesteringen zullen belangrijke drivers zijn voor nieuwe overnames in de Nederlandse telecomsector. Omdat elke transactie op zijn eigen (mededingingsrechtelijke) merites moet worden beoordeeld, kan niet in zijn algemeenheid worden gezegd wat nog wel en wat niet meer toelaatbaar is. Wel kan op basis van recente Commissiebeschikkingen worden opgemaakt dat fusies tussen MNO’s kritisch zullen worden bekeken. Ook is de Commissie alert op mogelijke foreclosure-effecten, zeker waar het gaat om toegang tot content. Transacties die leiden tot een uitbreiding van de activiteiten waardoor een aanbieder beter in staat is om in te spelen op nieuwe marktontwikkelingen (zoals Quadruple en Triple Play) worden daarentegen vaak als pro-competitief beschouwd. Al bij al lijkt er dus nog de nodige ruimte te zijn voor consolidatie op de Nederlandse markt.
