Eén van de taken van de Autoriteit Consument & Markt (“ACM”) is er op toe te zien dat bedrijven de wetten en regels op het gebied van het consumentenrecht naleven. Bedrijven zijn op grond van deze wetgeving bijvoorbeeld verplicht prijzen duidelijk te vermelden en bepaalde (garantie)termijnen in acht te nemen.
De ACM zet haar handhavingsbevoegdheden in toenemende mate in om de naleving van het consumentenrecht te bewerkstellingen (zie ook onze eerdere blog). Zo heeft de ACM onlangs een boete opgelegd aan een bedrijf dat op misleidende wijze puzzelabonnementen verkocht. Daarnaast heeft de ACM een dwangsom opgelegd aan een bedrijf dat misleidende websites voor slotenmakers en andere spoeddiensten aanbood. Ook heeft de ACM recent websites van reisaanbieders gecontroleerd. Daaruit bleek dat de bijkomende boekingskosten vaak niet zijn opgenomen in de advertentieprijzen. Ook op de websites stonden deze prijzen niet duidelijk opgenomen. De ACM heeft aangegeven sancties op te leggen als de prijzen in de toekomst niet correct worden vermeld.
Daarnaast heeft de ACM dit jaar de autobranche gewezen op de regels om de juiste prijzen van tweedehandsauto’s te vermelden, inclusief alle bijkomende kosten. Tot slot kan de betrokkenheid van de ACM op het gebied van consumentenrecht ook worden geïllustreerd aan de hand van de oproep aan bewoners die slachtoffer zijn geworden van misleiding bij het laten isoleren van hun woning.
Bij een schending van de consumentenregels kan de ACM aan een bedrijf een last onder dwangsom of aan het bedrijf en de betrokken personen een boete opleggen van maximaal € 900.000 (of zelfs 10% van de omzet van de onderneming). Ook het waarschuwen van consumenten voor handelspraktijken van bedrijven behoort tot de bevoegdheden van ACM.
Schendingen van het consumentenrecht kunnen bovendien contractuele gevolgen hebben. Zo kan een bepaling in een contract nietig en dus ongeldig zijn. Ook kan de rechter in bepaalde gevallen worden gevraagd de gehele overeenkomst te vernietigen.
Nieuwe wetgeving
De Wet oneerlijke handelspraktijken landbouw- en voedselvoorzieningsketen is op 1 november 2021 in werking getreden. De wet heeft als doel de positie van boeren, tuinders en vissers tegenover grotere afnemers te versterken. Overtreding van het verbod op deze praktijken kan worden bestraft met een boete of een last onder dwangsom. De ACM handhaaft de wet. Als afnemers zich niet aan de regels houden, dan kunnen voedselleveranciers dat melden bij de ACM, eventueel anoniem. Zie voor meer informatie hierover deze blog.
De Europese Commissie zet haar missie voort om een hoog niveau van consumentenbescherming binnen de EU te hebben. Met een omvangrijk pakket aan nieuwe regels wil de Commissie de rechten van de consument op de digitale markt versterken. Dit pakket aan nieuwe regels wordt ook wel de New Deal for Consumers genoemd. Het bevat regels om handhaving van consumentenbeleid te versterken, consumentenwetgeving te moderniseren, en collectieve schadeclaims mogelijk te maken.
Daarnaast zal de Nederlandse implementatie van de Richtlijn betreffende representatieve acties voor de bescherming van de collectieve belangen van consumenten dit jaar aandacht krijgen. Deze richtlijn verplicht lidstaten een afwikkelingssysteem van massaclaims te ontwikkelen. Dit moet het voor organisaties mogelijk maken om namens consumenten claims in te stellen tegen bedrijven die het consumentenrecht schenden of hebben geschonden. Deze regels zullen vanaf 25 juni 2023 van kracht zijn.
Ook de energieregels worden aangescherpt. Het wetsvoorstel Energiewet zal de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 in zijn geheel vervangen. In plaats daarvan komt er een ordeningskader dat (1) de energietransitie ondersteunt en stimuleert en (2) bijdraagt aan schone energievoorziening. Naar verwachting zal het huidige wetsvoorstel ook weer worden aangescherpt. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft laten weten te werken aan strengere eisen voor energieleveranciers en aan een scherper toezicht door de ACM.
Bovendien worden ook de EU-regels voor productveiligheid en consumentenkrediet herzien. De aanleiding hiervoor is de sterke toename van digitale aankopen door consumenten. De belangrijkste wijziging is dat niet alleen online winkels maar ook onlinemarktplaatsen moeten voldoen aan de nieuwe regels van de verordening inzake productveiligheid. Dit geldt voor alle producten die aangeboden worden binnen de EU, ongeacht of het product afkomstig is buiten de EU. De bovenstaande ontwikkelingen bespreken wij nader in deze blog.
7 tips
Voor bedrijven is het van belang dat zij zich te allen tijde bewust zijn van de verplichtingen die op hun rusten. Om ondernemingen te helpen bij de naleving van de consumentenregels hebben wij aan de hand van bovenstaande ontwikkelingen en trends een zevental tips:
- Algemene regel: oneerlijke handelspraktijken zijn verboden. Handelspraktijken betreffen alle activiteiten die rechtstreeks te maken hebben met de promotie, verkoop en/of levering van een product of dienst aan consumenten. Handelspraktijken zijn oneerlijk in het geval dat de consument op zo wordt benaderd dat zijn afweging om een product te kopen of een dienst af te nemen op een oneigenlijke manier wordt of kan worden beïnvloed. Daardoor doet de consument een aankoop die hij (mogelijk) zonder de handelspraktijk niet zou hebben gedaan. In dat kader moeten consumenten (i)
- Er gelden aanvullende informatieverplichtingen bij online verkopen. Het moet voor consumenten te allen tijde duidelijk zijn bij welke onderneming zij een bepaalde dienst of product online afnemen en tegen welke prijs dit gebeurt. In het geval van de hierboven besproken reisaanbieders, wordt de vermelding van de bijkomende kosten onder het ‘i’- symbool bijvoorbeeld niet als voldoende duidelijk geacht voor consumenten. Deze checklist van de ACM bevat informatie over de informatieverplichtingen naar consumenten toe.
- Duurzaamheidsclaims moeten met feiten onderbouwd zijn. Begin 2021 heeft de ACM de Leidraad duurzaamheidsclaims gepubliceerd. Hierin heeft de ACM vijf vuistregels opgenomen op basis waarvan betrouwbare duurzaamheidsclaims kunnen worden geformuleerd. Zo moeten claims onder meer duidelijk zijn over de duurzaamheidsvoordelen die het product heeft. Bovendien moeten deze voordelen worden onderbouwd met feiten. In dat kader heeft de ACM op 25 januari 2022 aangegeven op te treden tegen misleidende duurzaamheidsclaims in de energiesector.
- Telemarketing mag alleen met toestemming of op grond van een klantrelatie jonger dan 3 jaar. Sinds 1 juli 2021 is de wijziging van de Telemarketingwet van kracht. Op basis hiervan rusten er nieuwe verplichtingen op ondernemingen die in hun bedrijfsvoering gebruikmaken van telemarketing. Bedrijven moeten bijvoorbeeld kunnen aantonen dat er toestemming gegeven is of dat er sprake is van een klantrelatie. In geval dat een onderneming een call center voor telemarketing inschakelt, kunnen beide partijen bovendien worden aangesproken op een overtreding.
- Wijzigen algemene voorwaarden bij doorlopende levering diensten of producten moeten redelijk zijn. Algemene voorwaarden mogen niet zomaar gewijzigd worden indien er sprake is van een doorlopende levering van producten of diensten aan consumenten. Zo moet (i) de mogelijkheid om de voorwaarden te wijzigingen ten tijde van het afsluiten van de overeenkomst zijn gecommuniceerd aan de consument, (ii) mag de wijziging niet onredelijk zijn (bijv. prijsstijging na drie maanden en/of de levering van een ander product) en (iii) moeten de nieuwe voorwaarden met de consument worden gedeeld. In dat kader heeft de Europese Commissie op 27 januari Whatsapp om een toelichting gevraagd bij de wijziging van haar (privacy)voorwaarden.
- Kortingen zijn alleen mogelijk ten opzichte van verkoopprijs in voorafgaande 30 dagen. Per 28 mei 2022 worden de regels voor bedrijven aangescherpt voor het geven van prijskortingen en prijsvergelijkingen (zie ook onze eerdere blog). Dit moet ervoor zorgen dat consumenten niet meer misleid worden met nepaanbiedingen. Een belangrijke verandering is dat een kortingsactie alleen nog is toegestaan indien een product voor de gehanteerde ‘van’-prijs is verkocht in een periode van 30 dagen voorafgaand aan de aanbieding. De ACM heeft aangekondigd boetes aan bedrijven op te leggen die zich hier niet aan houden.
- Gebruik geen neplikes en nepvolgers. Er zijn bedrijven die nepvolgers en neplikes verkopen aan andere bedrijven om het bedrijf zo populairder te laten lijken dan het daadwerkelijk is. Hierdoor worden consumenten misleid over de kwaliteit of populariteit van een bedrijf, een persoon of een product of dienst. De ACM heeft in haar Leidraad Bescherming online consument aangegeven dat het gebruik van neplikes en -volgers verboden is en heeft recentelijk ook laten zien hier handhavend tegen op te treden.
Het is de verwachting dat de ACM het toezicht op de naleving van de consumentenregels verder zal intensiveren en nieuwe onderzoeken zal starten. Dit zal dit jaar waarschijnlijk tot meer en hogere boetes leiden. Bedrijven zijn dus gewaarschuwd!
Meer weten over consumentenregels en onze andere blogs lezen? Kijk op: www.consumentenrecht.info.
Voor alle informatie over een bedrijfsbezoek van ACM en de Europese Commissie, zie invalacm.nl
