Vlak voor het einde van 2013 is een extra drempel opgeworpen voor fusies en joint ventures in de zorg. Op 26 november 2013 ging de Eerste Kamer akkoord met de invoering van de zorgspecifieke fusietoets (of zorgfusietoets), die op 1 januari 2014 in werking is getreden. Daarmee houdt het niet op. Er zijn namelijk alweer nieuwe plannen om de gereedschapskist van de toezichthouder te vullen met nieuwe instrumenten. Zo steunt Minister Schippers het verzoek van de Nederlandse Zorgautoriteit (“NZa”) om maatschappen als zorgaanbieder in de zin van de Wet marktordening gezondheidszorg (“Wmg”) aan te merken. Dat maakt het voor de NZa mogelijk voortaan ook (regio)maatschappen aan te pakken. Ook steunt zij het verzoek van de NZa om de bevoegdheid tot opsplitsing van zorgaanbieders in de wet op te nemen. De voorstellen gaan dit voorjaar naar de Tweede Kamer.
Deze wetgeving heeft één ding gemeen, de regels die daarmee in het leven worden geroepen zijn gericht op het controleren van zorgaanbieders. Voorkomen is beter dan genezen, lijkt het devies. Op het gebied van regels gericht op het voorkomen van uitwassen van inkoopmacht van de zorgverzekeraars is het echter opvallend stil. Eerder besteedden wij in één van onze blogs aandacht aan de vraag of zorgverzekeraars niet teveel macht krijgen. Die macht zou in 2014 nog weer verder kunnen toenemen. Zo is in de Tweede Kamer een wetsvoorstel in behandeling waarmee de zorgverzekeraars de mogelijkheid krijgen de vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg geheel uit te sluiten. Dit betreft het wetsvoorstel om te komen tot afschaffing van het zogenaamde hinderpaal-criterium uit artikel 13 Zorgverzekeringswet (“Zvw”). Nu geldt dat artikel 13 Zvw weliswaar voorziet in de mogelijkheid van een lagere vergoeding voor een naturaverzekerde die naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder gaat, maar dat in de toelichting op het artikel wordt gesteld dat de vergoeding niet zo laag mag zijn dat het voor de verzekerden een “hinderpaal” is om naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder te gaan. Minister Schippers gaf in de Tweede Kamer aan dat bij de voorgenomen aanpassing van artikel 13 Zvw dit criterium wordt weggenomen, zodat verzekeraars volledige vrijheid hebben bij het bepalen van deze vergoeding, en dat expliciet geregeld wordt dat een verzekeraar zelfs mag bepalen dat hij in dat geval geen vergoeding geeft (alles op voorwaarde dat tijdig duidelijk is welke zorgaanbieders de verzekeraar heeft gecontracteerd).
In lijn hiermee pleit de NZa ervoor dat tijdig duidelijk is bij wie de zorgverzekeraar de zorg inkoopt. Uiteraard is het voor de consument een goede zaak dat bij het maken van de keuze voor een zorgverzekeraar duidelijk is wie welke zorg waar heeft gecontracteerd. Keerzijde van deze ontwikkeling is dat de inkoop van zorg verder onder (tijds)druk komt te staan. Zeker wanneer het hinderpaalcriterium verdwijnt of wordt uitgehold, rijst de vraag of de NZa niet gebruik dient te maken van de bevoegdheid die zij op grond van artikel 45 Wmg heeft om (voor delen van de zorg) regels op te stellen die verzekeraars in acht dienen te nemen bij het contracteerproces. Dit om een zo transparant, non-discriminatoir en tegelijkertijd efficiënt mogelijk contracteerproces te garanderen.
Een opsteker voor zorgaanbieders is dat hiervoor, anders dan voor afschaffing van het hinderpaal-criterium, geen wetswijziging nodig is. Kortom, de NZa zou het artikel 45 Wmg-instrument relatief snel kunnen inzetten. Daarbij moet worden aangetekend dat de NZa tot op heden maar zeer mondjesmaat van de bevoegdheid op grond van artikel 45 Wmg gebruik heeft gemaakt. Het bekendste voorbeeld stamt alweer uit 2009. In dat jaar stelde de NZa regels vast om de ontsluiting van elektronische netwerken door zorgaanbieders te garanderen. Is het devies inderdaad voorkomen is beter dan genezen, dan zal -zeker als het hinderpaal-criterium wordt afgeschaft- 2014 het jaar worden waarin de roep toeneemt om artikel 45 Wmg in te gaan zetten om uitwassen van inkoopmacht van de zorgverzekeraars te voorkomen.
Voor meer informatie raadpleeg deze blog en www.zorgcontractering.com
