Hoewel de zorginkoop 2017 op streek is, moet het echte werk nog gaan beginnen. Staat een zorgaanbieder daarbij met lege handen als een zorgverzekeraar de zaken tijdens het proces ineens sterk wijzigt, onredelijke termijnen hanteert of niet bereikbaar is? Nee, want de Regeling Transparantie zorginkoopproces Zvw (“Regeling zorginkoop”) van de Nederlandse Zorgautoriteit (“NZa”) is van kracht. De Regeling geldt voor alle zorgverzekeraars en zorgaanbieders waar het de inkoop van zorg op grond van de Zorgverzekeringwet betreft. De verplichtingen die op grond van de Regeling op zorgverzekeraars rusten zijn door de NZa afdwingbaar. De NZa kan bij schendig van de dwingende regels uit de Regeling de zorgverzekeraar een aanwijzing geven. Ook kan de NZa een last onder dwangsom of boete aan de zorgverzekeraar opleggen.
NZa roept op klachten te melden
Begin juli 2016 blikte de NZa terug op de start van de zorginkoop 2017. De zorgverzekeraars hadden weliswaar op tijd (uiterlijk 1 april 2016) hun inkoopbeleid bekend gemaakt, maar gaven niet aan alle verplichtingen uit de Regeling gehoor. Zo meldt de NZa dat zorgverzekeraars minimumeisen om voor een contract in aanmerking te komen niet in de inkoopdocumenten hadden vermeld. De NZa gaf de verzekeraars de mogelijkheid deze fout te herstellen. De rapportage van de NZa zegt niet alles. NZa kijkt in haar bericht immers alleen terug naar de start van de zorginkoop 2017. Zorgverzekeraars die op 1 april 2016 een zorginkoopbeleid op hoofdlijnen publiceerden, zullen dit de komende tijd aanvullen. Ook dit moet conform de Regeling zorginkoop geschieden. Daarin staat dat wijzigingen in het inkoopbeleid na 1 april 2016 alleen door zijn te voeren wanneer dat tijdig en gemotiveerd geschiedt (art. 7 Regeling Zorginkoop). Wijzigingen moeten bovendien op dezelfde wijze als de eerdere bekendmaking kenbaar worden gemaakt. Ook dienen de overige verplichtingen uit de Regeling te worden nageleefd, zoals het hanteren van redelijke termijnen, en dient de zorgverzekeraar voor vragen van zorgaanbieders voldoende bereikbaar te zijn.
Redelijke termijn
Volgens art. 6 Regeling zorginkoop is de zorgverzekeraar gehouden bij het zorginkoopproces een redelijke termijn te hanteren om zorgaanbieders het voorstel te laten bestuderen en vragen te stellen. Weliswaar heeft de NZa nagelaten in de Regeling op dit punt harde termijnen op te nemen, dat betekent niet dat de NZa zich niet eerder over een redelijke termijn bij de zorginkoop heeft uitgesproken. Zo stelde de NZa in het kader van de inkoop van farmaceutische zorg eerder vast dat een periode van ten minste acht weken een redelijk termijn is (zie Besluit inzake Apotheek Breskens, rdnr. 229). De NZa roept in haar recente bericht zorgaanbieders op overtredingen van de Regeling zorginkoop via NZa’s klachtenformulier te melden. Voor meer tips klik hier en raadpleeg www.zorgcontractering.com.
NZa ziet in dat de Regeling zorginkoop incompleet is
De NZa stelt in haar recente bericht ook vast dat de Regeling zorginkoop minder ver gaat dan de NZa wenselijk acht:
- Zorgverzekeraars geven geen inzicht welke specifieke eisen gelden voor innovaties in de zorg. De NZa acht duidelijkheid over deze eisen wenselijk, maar tekent aan dit niet op basis van Regeling zorginkoop af te kunnen dwingen; en,
- Een specifieke contactpersoon om te voldoen aan het vereiste van bereikbaarheid tijdens het contracteerproces acht de NZa wenselijk, maar kan op basis van de Regeling zorginkoop niet door de NZa worden afgedwongen;
De Regeling zorginkoop wordt dus niet alleen onvoldoende nageleefd door verzekeraars, maar schiet volgens de NZa dus ook tekort. Zorgaanbieders hadden de NZa in 2015 tevergeefs gevraagd meer concrete verplichtingen in de Regeling op te nemen. Weliswaar is het positief dat nu ook de NZa inziet dat meer concrete regels wenselijk zijn, maar het heeft er alles van weg dat de NZa het daarbij wil laten. Dat is een gemiste kans. De NZa zou ook kunnen laten weten dat de Regeling verder wordt aangescherpt. De toetsing van de praktijk door de NZa wijst immers uit dat zorgverzekeraars niet snel uit zichzelf meer doen dan waartoe de Regeling zorginkoop verplicht. Daarbij ligt het niet voor de hand dat zorgverzekeraars die aanpak snel zullen wijzigingen. Zorgverzekeraars zijn actief op een sterk geconcentreerde markt, waarbij geldt dat ca. 90% van de markt in handen is van vier grote verzekeraars. Daarbij beschikken zorgverzekeraars in hun kernwerkgebied(en) over inkoopmacht. De Autoriteit Consument & Markt (“ACM”) stelde eerder dit jaar vast dat er ruimte is voor meer concurrentie tussen zorgverzekeraars. Dat is een cruciale bevinding, omdat de voordelen van inkoopmacht van zorgverzekeraars alleen in voldoende mate worden doorgegeven aan de consument als er ook daadwerkelijk sprake is van voldoende concurrentie tussen zorgverzekeraars. Zolang het daaraan schort, is – zoals wij eerder in deze blog schreven – effectief toezicht van de NZa en ACM op de inkoopmacht van zorgverzekeraars op zijn plaats. Om dat te faciliteren dienen de NZa en ACM over voldoende passende wettelijke bevoegdheden en voldoende capaciteit te beschikken. Het is zeer de vraag of dat nu het geval is. In dit artikel lichten wij toe hoe die punten zijn te adresseren in het kader van het wetsvoorstel tot overheveling van taken van de NZa naar ACM dat nu in de Tweede Kamer in behandeling is.
