De NZa maakt een ommezwaai: de zorgplicht wordt gehandhaafd als zorginkoopplicht. Om dit kracht bij te zetten staan onorthodoxe maatregelen van de NZa op stapel. VWS reageert positief. Wat is er aan de hand?
De afgelopen jaren ontving de NZa veel kritiek op het gebrek aan handhaving van de zorgplicht. De zorgplicht rust volgens de wet al jaren exclusief op zorgverzekeraars en zorgkantoren. Zij moeten voldoende zorg inkopen, zodat hun verzekerden op tijd passende zorg krijgen. Helaas slagen zorginkopers daar niet in. De wachtlijsten zijn in tal van sectoren opgelopen tot (ver) boven de toegestane Treeknormen. Duizenden verzekerden wachten te lang op zorg. De sterke afname van het aantal restitutiepolissen versterkt de ernst van het probleem.
Recent stelde de NZa vast dat geen van de grote vier zorgverzekeraars aan de zorgplicht voldoet. Daarbij legde de NZa voor het eerst in 18 jaar formele maatregelen op aan zorgverzekeraars (CZ en Menzis) voor het niet naleven van de zorgplicht. De NZa werd teleurgesteld door de reacties. Zo schreef CZ over wachttijden boven de norm: “Wij vragen [zorgaanbieders] wat het probleem is en hoe zij dat denken op te lossen. Daar kunnen we inderdaad nog meer bovenop zitten.”
De NZa kwam na kritische geluiden tot de conclusie dat de term ‘zorgplicht’ het afgelopen decennium mensen op het verkeerde been zette. Daarbij zijn zorgverzekeraars zich kennelijk nog steeds onvoldoende bewust van het feit dat de wettelijk zorgplicht exclusief op hen en niet op zorgaanbieders rust. Door tijdig voldoende zorg in te kopen, lost de zorginkoper de zorginkoopplicht in. Daar wringt al jaren de schoen wat een voorname oorzaak is van de (zeer) lange wachtlijsten in verschillende zorgsectoren.
Gezien voorgaande roept de NZa het nog te vormen kabinet op de term ‘zorgplicht’ in de wet te vervangen door wat er volgens de wet al jaren mee is bedoeld: ‘zorginkoopplicht’. “Als toezichthouder hebben wij de taak duidelijk te communiceren wat wij van partijen in het stelsel verwachten”, aldus Karina Raaijmakers, lid RvB van de NZa. “Door voortaan te spreken van een ‘zorginkoopplicht’ verwachten wij dat zorgverzekeraars vanaf nu weten wat hen te doen staat.”
Anouk Mateijsen, de nieuwe directeur Toezicht en Handhaving van de NZa, licht toe: “Soms zie je als toezichthouder dat je wellicht eerder had kunnen ingrijpen, dan moet je snel en creatief zijn. Wij vragen daarom bij VWS een naamswijziging aan. Wij willen door het leven gaan als Nederlandse Zorginkoopplicht Autoriteit. Nu dat in de volksmond zal blijven worden afgekort als NZa zetten we nog een stap. De gemeente Utrecht hebben we met succes verzocht ons adres, Newtonlaan 1-41 te wijzigingen naar Laan van de Zorginkoopplicht 1-41. Het straatbord wordt aanstaande maandag feestelijk onthuld door Geranne Engwirda lid RvB van de NZa.”
De NZa woordvoerder Tsui Ying Leung voegt toe: “Dat klinkt natuurlijk als atypisch maatregelen, maar met deze nudging denken we snel heel effectief te zijn. Iedere keer dat zorgverzekeraars ons aanschrijven en op bezoek komen zij zien waar wij voor staan. Ook ziet de rest van de wereld dat er nu een nieuwe wind waait.”
Het ministerie van VWS heeft desgevraagd gemeld begrip te hebben voor de acties en achter het verzoek van de NZa te staan. “Een duidelijk signaal”, laat een woordvoerder van VWS weten. VWS zegt toe de wetswijziging om te spreken van de zorginkoopplicht voortvarend op te pakken.
Volg Maverick Advocaten op LinkedIn
