De zorginkoop 2016: een goede voorbereiding is het halve werk

Er kan geen misverstand over bestaan. Een goed contract met de zorgverzekeraars of zorgkantoren wordt in toenemende mate een halszaak voor zorgaanbieders. Zorgverzekeraars Nederland (“ZN”) bepleit nog steeds de veelbesproken aanpassing van artikel 13 Zorgverzekeringswet (“Zvw”) om zorgverzekeraars meer ruimte te bieden voor selectieve zorginkoop. De Nederlandse Zorgautoriteit (“NZa”) geeft aan dat wanneer artikel 13 Zvw wordt aangepast de NZa regels zal stellen ten aanzien van de zorginkoop. Afgezien van het feit dat dit nu nog niet het geval is, is het de vraag waar de NZa precies mee komt en of dat ook (nog) soelaas biedt bij de zorginkoop 2016.

Weliswaar publiceerde de NZa in februari 2014 een tweede editie van de Good Contracting Practices, dit betreffen regels die niet door de NZa afdwingbaar zijn. De NZa benadrukt dat bij het proces van het contracteren van zorg tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar het gewone contractenrecht geldt. Kortom, de zorgaanbieder dient voorlopig bij de zorginkoop zelf zijn boontjes te doppen. Daarmee rijst de vraag wat nu ten behoeve van de zorginkoop wanneer te doen? Hierna volgen tien stappen die gezet kunnen worden.

1. Vraag tijdig het inkoopbeleid op bij de zorgverzekeraar of het zorgkantoor

   • dit is van belang om na te gaan welke procedure bij de zorginkoop zal worden gevolgd en indien nodig daar tijdig bezwaar tegen te maken. Betreft het selectieve zorginkoop een vorm van (vrijwillige) aanbesteding? En welke criteria worden er daarbij aan de dag gelegd? Allemaal vragen die een zorgaanbieder zo vroeg mogelijk in het jaar scherp wenst te hebben om tijdig te kunnen handelen.
   • het komt geregeld voor dat de zorgverzekeraar of het zorgkantoor desgevraagd meldt dat het inkoopbeleid nog niet gereed is. Vraag in dat geval aan te geven wanneer dat wel gereed zal zijn en U daarbij te voorzien van een kopie.
      

2. Informeer niet slechts naar de vorm van de procedure, maar ook of en zo ja welke speerpunten daarbij gelden

   • wenst de zorgverzekeraar of het zorgkantoor bijvoorbeeld uit te gaan van selectieve zorginkoop, informeer dan direct naar de speerpunten en bijbehorende criteria die men aan de dag legt. Is het onvoldoende helder, zie punt 3 en punt 7.
   • worden er speerpunten bij de zorginkoop gehanteerd, ga dan na of die speerpunten in de praktijk haalbaar en in de praktijk ook uitvoerbaar zijn. Zo niet maak dat direct schriftelijk kenbaar bij de zorgverzekeraar of het zorgkantoor.
      

3. Vraag om verheldering van de punten die onduidelijk zijn in het inkoopbeleid

   • wordt daarmee gewacht dan kan dat later in het nadeel van de zorgaanbieder uitpakken. Er zou tegengeworpen kunnen worden dat eerst na geruime tijd om de opheldering wordt gevraagd en het niet langer opportuun is om punten te verhelderen of aan te passen.
   • vraag indien nodig steeds door en neem geen genoegen met een half antwoord. Voorkom bijvoorbeeld dat bepaalde criteria die van groot belang zijn voor de zorginkoop voor meerdere uitleg vatbaar blijven. Dit mede in verband met het voorgaande punt.
   • indien nodig, meldt dat bij het uitblijven van een (sluitend) antwoord U ertoe wordt gedwongen juridische stappen te overwegen (zie punt 10). Dit zou bijvoorbeeld kunnen zijn: de NZa vragen een transparantieverplichting aan de zorgverzekeraar of het zorgkantoor op te leggen om de gewenste duidelijkheid te verschaffen (zie punt 7).
      

4. Neem de leiding bij het proces

   • leg een voorstel (met procesafspraken) neer bij de zorgverzekeraar of het zorgkantoor.
   • geef zo vroeg mogelijk aan waar knelpunten bij de contractering worden voorzien. Die punten kunnen zien op elementen die in bestaande contracten zijn opgenomen of punten die als gevolg van wijzigingen in het beleid of wet en regelgeving een rol (kunnen) gaan spelen.
      

5. Leg vooraf vast wie wanneer met elkaar contact heeft

   • dit voorkomt dat overleg ten behoeve van het contracteerproces suboptimaal verloopt, omdat zaken die eerder zijn toegelicht of overeengekomen niet opnieuw dienen te worden besproken met andere personen.
   • verzeker dat men overleg heeft met personen die het mandaat hebben om namens de zorgverzekeraar of het zorgkantoor de gewenste beslissingen te nemen.
      

6. Verken tijdig de mogelijkheid om efficiënter te contracteren

   • verken de mogelijkheden om bij de contractering samen te werken binnen de kaders van de Mededingingswet, zoals een samenwerking tussen onderling niet concurrerende zorgaanbieders of een samenwerking die profiteert van de bagatelbepaling uit de Mededingingswet.
   • de inzet van een zorgmakelaar of andere vertegenwoordiger kan de zorgaanbieder ontlasten en een efficiënter zorginkoopproces voor zowel zorgaanbieder als zorgverzekeraar teweeg brengen. Het verkennen van de mogelijkheid van de inzet van een zorgmakelaar kwalificeert volgens de NZa ook als een Good Contracting Practice.
   • ook de minister van VWS geeft aan dat er ruimte bestaat voor samenwerking tussen zorgaanbieders bij de zorginkoop en verwijst daarbij naar dit voorbeeld.
      

7. Zorgkantoren en zorgverzekeraars met Aanmerkelijke Marktmacht dienen een objectief transparant en non-discriminatoir inkoopbeleid te hanteren

   • Aanmerkelijke Marktmacht (“AMM”) betekent dat een zorgverzekeraar of zorgkantoor zoveel macht heeft dat hij zich onafhankelijk van concurrenten of de wens van consumenten kan gedragen.
   • volgens de Memorie van Toelichting bij de Wet Marktordening Gezondheidszorg geldt dat een zorgverzekeraar of zorgkantoor bij een marktaandeel vanaf 55%, behoudens tegenbewijs, over AMM beschikt. Ook bij een lager marktaandeel kan sprake zijn van AMM.
   • wanneer een zorgverzekeraar of een zorgkantoor over AMM beschikt, schept dat bepaalde verantwoordelijkheden. Voor meer informatie ten aanzien van AMM, klik hier en hier.
   • de NZa heeft de bevoegdheid aan een zorgverzekeraar of zorgkantoor met een AMM-positie (met spoed) bepaalde verplichtingen op te leggen, zoals de verplichting om transparantie te betrachten bijvoorbeeld bij de zorginkoop (zie punt 3).
      

8. Wees alert op de timing en termijnen

   • als een reactietermijn of deadline voor het aanleveren van bepaalde data te kort is, vraag de zorgverzekeraar of het zorgkantoor om uitstel. Meld daarbij indien van toepassing dat punten in een contractsvoorstel nog onvoldoende duidelijk zijn, of dat relevante stukken van de zorgverzekeraar, zorgkantoor of derde partij niet of later dan voorzien beschikbaar zijn gekomen.
   • ga tijdig na of gehanteerde termijnen ook redelijk zijn. De NZa geeft bijvoorbeeld in het kader van de inkoop van farmaceutische zorg aan dat een periode van tenminste acht weken redelijk is (zie Besluit inzake Apotheek Breskens, rdnr. 229).
   • de overheid en de NZa wensen dat zorg bijtijds wordt gecontracteerd. Niet alleen heeft de NZa eerder aangegeven dat uiterlijk zes weken voor het einde van het jaar bekend moet zijn welke zorgaanbieder de zorgverzekeraar heeft gecontracteerd dat is ook overeengekomen tussen het ministerie van VWS, vertegenwoordigers van zorgaanbieders en zorgverzekeraars.
   • worden de voorgaande punten gecombineerd dan zou een zorgverzekeraar een contractaanbod uiterlijk 14 weken, ofwel drieënhalve maand voor het einde van 2015 dienen aan te bieden. Wil een zorgverzekeraar zorgaanbieders gelijk behandelen, uiterlijk zes weken voor het einde van 2015 kunnen melden met welke zorgaanbieder een contract voor 2016 is gesloten en een redelijke termijn van minimaal acht weken hanteren, dan zal hij uiterlijk medio september 2015 het contractaanbod moeten doen.
      

9. Bewaak de procedure en termijnen en win bijtijds advies in

   • bewaak de procedure. Rappelleer indien nodig per e-mail zodra termijnen niet door de zorgverzekeraar of het zorgkantoor (dreigen te) worden gehaald en doe daarbij een nieuw voorstel. Op die manier zou als er veel vertraging optreedt kunnen worden aangegeven dat dit niet ten koste mag gaan van de reactietermijn die de zorgaanbieder van de zorgverzekeraars of het zorgkantoor krijgt en daarvoor een passende oplossing dient te worden gevonden.
   • bereid het contracteerproces tijdig voor of laat dat voor U doen (zie punt 6). Om tijdens het contracteerproces op onderbouwde wijze te kunnen communiceren met en reageren op de zorgverzekeraar of het zorgkantoor is het raadzaam bijtijds te beschikken over relevante (benchmarking)data. Benchmarking is toegestaan mits dat binnen de kaders van de Mededingingswet geschiedt.
      

10. Zet slechts als uiterste redmiddel juridische stappen, maar verken bijtijds de mogelijkheden

    • snel en efficiënt juridisch advies inwinnen en indien nodig juridische stappen zetten, is met name goed mogelijk wanneer er een goed dossier is.
    • het is mede met het oog op het voorgaande punt raadzaam verslagen, bijvoorbeeld per e-mail, te maken van overleg met een zorgverzekeraar of zorgkantoor. Stuur dat na afloop van overleg toe aan uw contactpersoon bij de zorgverzekeraar of het zorgkantoor. Laat U daarbij niet ontmoedigen door een reactie dat men met verslaglegging niets doet of dat daar niet op zal worden gereageerd.

Voor meer informatie, raadpleeg www.zorgcontractering.com

Volg Maverick Advocaten op Twitter en LinkedIn