Naast de marktanalyses die (naar verwachting) in 2016 zullen worden vastgesteld, staat in 2016 een aantal wetswijzigingen op de agenda. De meeste daarvan hebben tot doel de positie van de eindgebruiker (nog verder) te beschermen. Zo zal de Telecommunicatiewet (“Tw”) worden aangepast in die zin dat de positie van eindgebruikers wordt versterkt bij (netwerk)storingen die langer duren dan 12 uur (in welk geval een compensatieregeling zal gelden). Ook zal de positie van kleinzakelijke abonnees verbeteren doordat de regels die op hen van toepassing zijn, gelijk worden getrokken met die van consumenten. Dit geeft zakelijke abonnees meer ruimte om hun contracten voor elektronische communicatie- en programmadiensten op te zeggen. Daardoor zullen de drempels om over te stappen naar een andere aanbieder verlagen.
2016 zal verder worden gekenmerkt door (i) wijzigingen van de regels op het gebied van netneutraliteit en roaming, (ii) een nieuwe frequentieveiling en (iii) vermoedelijk nieuwe pogingen tot het instellen van een pan-Europese telecomtoezichthouder. Ook de voortdurende (iv) consolidatieslag zal de nodige invloed op het telecomlandschap hebben. In deze trend gaat de aandacht uit naar deze vier onderwerpen.
Overblijfselen Connected Continent: Netneutraliteit en Roaming
Op 25 november 2015 is de Europese Verordening inzake netneutraliteit en roaming (de “Verordening”) vastgesteld. De Verordening bevat regels omtrent open internet en roaming. De Verordening is een overblijfsel van het Voorstel Connected Continent van 11 september 2013, waarin voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes pleitte voor de voltooiing van de “telecoms single market and deliver a Connected Continent”. Zie hier onze blog over Connected Continent.
Netneutraliteit
De Verordening is inmiddels in werking getreden en geldt ten aanzien van netneutraliteit met ingang van 30 april 2016. De Nederlandse wetgever heeft hierop actie ondernomen en is gestart met een wetswijziging. Deze wijziging is nodig omdat de Telecommunicatiewet thans uitgaat van een strenger regime ten aanzien van netneutraliteit dan wordt voorgestaan door de Verordening. De wijziging van de Telecommunicatiewet zal per 30 april 2016 in werking treden.
Net als de thans geldende Telecommunicatiewet waarborgt de Verordening dat al het internetverkeer gelijk wordt behandeld. Dit verkeer mag niet worden geblokkeerd of vertraagd door de internetaanbieder. Netneutraliteit beschermt daarmee de toegang van de eindgebruiker tot het internet. Het staat de aanbieder van internettoegang evenwel vrij redelijk verkeersmanagement toe te passen om bijvoorbeeld dreigende netwerkcongestie te voorkomen. Deze maatregelen moeten transparant, niet-discriminerend en evenredig zijn en mogen niet zijn ingegeven door commerciële overwegingen.
Een belangrijke wijziging die de Verordening introduceert is dat het netwerkaanbieders vrij staat gespecialiseerde diensten (d.w.z. diensten die zijn geoptimaliseerd voor een specifieke inhoud) aan te bieden. De netwerkaanbieder kan voor deze diensten (tegen betaling) voorrang verlenen op het internet, zolang het netwerk daarvoor voldoende capaciteit heeft. Dit maakt het mogelijk om voor diensten als bijvoorbeeld machine-to-machine-communicatie, hoge kwaliteit video-conferencing en zorg-diensten (telechirurgie) een hoger kwaliteitsniveau te garanderen.
Netneutraliteit - Prijsdiscriminatie
In de Verordening ontbreekt een expliciet verbod op prijsdiscriminatie door aanbieders van internettoegangsdiensten. Voor Nederland was dit de reden om tegen de Verordening te stemmen. Uit de Memorie van Toelichting blijkt dat de wetgever de Verordening zo interpreteert, dat daarin een aanknopingspunt kan worden gevonden op grond waarvan ACM (toch) kan optreden indien aanbieders van internettoegangsdiensten discrimineren op prijs. Zo bevat de Verordening een bepaling waaruit volgt dat overeenkomsten tussen aanbieders van internettoegangsdiensten en eindgebruikers over de prijs van de internettoegangsdiensten, de uitoefening van het recht van eindgebruikers op vrije toegang tot informatie, diensten en toepassingen niet mogen beperken. Dus mocht sprake zijn van prijsdiscriminatie en dit ertoe leiden dat de vrije toegang tot informatie, diensten en toepassingen wordt beperkt, dan kan – in elk geval in de visie van de Nederlandse wetgever – ACM (alsnog) handhavend optreden.
De Verordening biedt tevens de mogelijkheid om (nationale) algemeen verbindende voorschriften te stellen ten behoeve van de naleving van de Verordening. Hiermee kan nadere lagere regelgeving opgesteld worden, bijvoorbeeld (i) ter voorkoming van achteruitgang van de dienstverlening (o.a. door het belemmeren of vertragen van diensten over openbare elektronische communicatienetwerken) of (ii) om de kwaliteit van openbare elektronische communicatiediensten te waarborgen door minimumvoorschriften op te stellen aan aanbieders van openbare elektronische communicatienetwerken.
Roaming
Met de Verordening komt met ingang van 15 juni 2017 een einde aan roamingkosten. Dat betekent dat vanaf 15 juni 2017 eindgebruikers, binnen redelijke grenzen (zogenaamde fair use policy), in de gehele Europese Unie tegen lokaal tarief kunnen bellen, sms’en en internetdata kunnen gebruiken. Overigens zullen al vanaf 30 april 2016 de tarieven voor mobiele telecommunicatiediensten in het buitenland aanzienlijk dalen. De Verordening gaat daarbij uit van € 0,19 per minuut voor telefoongesprekken, € 0,06 per sms-bericht en € 0,20 per gebruikte MB.
Op dit moment vindt er nog een (Europese) consultatiefase plaats over onder andere de fair use policy uit de Verordening. Belanghebbenden (zoals MNO’s, consumentenbeschermingsorganisaties, ondernemingen en (natuurlijke) personen) kunnen tot 18 februari 2016 hun zienswijze kenbaar maken.
Frequenties
Ook op het gebied van frequenties staat het nodige te gebeuren in 2016. Ten aanzien van de radiofrequenties maakte de minister van Economische Zaken (“Minister”) eerder duidelijk dat hij zou overgaan tot veilen. Hij kon hierbij op weerstand rekenen van zowel marktpartijen als de Tweede Kamer. Onder druk van de Tweede Kamer heeft de Minister toegezegd te verifiëren of de radiofrequenties toch kunnen worden verlengd. In dat kader onderzoekt hij nu onder welke voorwaarden hij akkoord kan gaan met verlenging. Eén van de aspecten daarvan is de snelle invoering van digitale radio. De kans wordt groot geacht dat de radiofrequenties inderdaad verlengd zullen worden. Voor wat betreft de AM-kavels zal de verdeling door middel van volgorde van inschrijving gaan (“wie het eerst komt, het eerst maalt”).
De Europese Commissie heeft bovendien kenbaar gemaakt dat de 700 MHz-band (694-790 MHz) uiterlijk in 2020 beschikbaar moet komen voor mobiele communicatie. De Minister heeft reeds de eerste stappen genomen om dit te realiseren.
Op dit moment wordt de 700 MHz-band in Nederland gebruikt (i) in de Programme Making and Special Events-sector (“PMSE-sector”) ten behoeve van het gebruik van o.a. draadloze microfoons en (ii) door Digitenne ten behoeve van het aanbieden van ethertelevisie. De vergunning van Digitenne heeft betrekking op de band 470-862 MHz en loopt op 31 januari 2017 af. De Minister gaat ervan uit dat ten minste twee marktpartijen geïnteresseerd zijn in het verkrijgen van deze vergunning.
Omdat er meer gegadigden zijn, heeft de Minister besloten een frequentieveiling te organiseren. Aangezien de 700 MHz-band moet worden vrijgemaakt voor mobiele communicatie, zal de te vergunnen spectrumband van de “Digitenne-vergunning” worden aangepast. De verwachting van de Minister is dat de frequentieruimte die overblijft voldoende is om – met behulp van nieuwe technieken – digitale ethertelevisie aan te bieden.
De planning is dat de (aangepaste) “Digitenne-vergunning” medio 2016 geveild zal worden. Hier zal echter eerst een consultatie over de veilingregels aan voorafgaan. De veiling van de 700 MHz-band zal waarschijnlijk in 2019 plaatsvinden.
Europese toezichthouder voor telecomsector
Eind 2015 publiceerde het Europese Parlement reeds haar rapport (“Report on Towards a Digital Single Market Act”) waar zij ingaat op de Single Digital Market. Uit het rapport blijkt dat het Europese Parlement zich zorgen maakt over de verschillende nationale benaderingen ten aanzien van het reguleren van het internet. In het rapport spoort zij de Europese Commissie aan om actie te ondernemen om de integriteit van de interne markt te waarborgen, onder andere door een overkoepelende telecomautoriteit in het leven te roepen. Een pan-Europese telecomautoriteit zal volgens het Europese Parlement de uniforme toepassing van de telecomregels garanderen. Op 19 januari jl. heeft het Europese Parlement ten aanzien van dit punt ingestemd.
Deze Europese telecomautoriteit zal volgens het Europese Parlement zelfstandige bevoegdheden moeten krijgen en buiten de invloedsfeer van de Europese Commissie moeten functioneren. Het ligt dan ook voor de hand dat de (mogelijke) creatie van dit orgaan tot de nodige discussie zal leiden. De Europese Commissie zal een deel van haar bevoegdheden moeten overdragen aan een lichaam waarover zij geen controle heeft en een Europese telecomautoriteit zal het bestaansrecht van de nationale autoriteiten mogelijk grotendeels teniet doen. Het is dan ook nog maar de vraag of, en in hoeverre, de nationale lidstaten zullen instemmen met het plan tot instelling van een Europese telecomautoriteit.
Consolidatieslag
In 2016 zal naar verwachting een nadere consolidatieslag in de telecomsector plaatsvinden (zie over de consolidatieslag ook onze eerdere blog en artikel). In het kader van deze trend worden hiertoe de volgende voorbeelden gegeven:
- Vodafone Group bevestigde op 2 februari 2016 dat zij in gesprek is met Liberty Global over het tot stand brengen van een joint venture in Nederland. Vodafone is de tweede grootste mobiele telecomoperator (“MNO”) in Nederland. Liberty Global is door middel van haar dochteronderneming Ziggo actief in Nederland. Ziggo is o.a. eigenaar van een nagenoeg landelijk dekkend kabelnetwerk.
- De grootste Franse MNO Orange bevestigde begin 2016 dat zij in gesprek is met de Franse derde-grootste MNO Bouygues Telecom over het mogelijk samengaan. Deze mogelijke combinatie zou het aantal MNO’s in Frankrijk terugbrengen van vier naar drie.
- De Europese Commissie zal in 2016 bovendien met een besluit komen over het voornemen van Hutchison om de Britse MNO Telefónica UK (nummer vier op de Britse markt) over te nemen. Hutchison is op de Britse markt actief door middel van haar dochter Three UK (nummer twee op de Britse markt). De voorlopige deadline voor de Europese Commissie is 22 april 2016.
- De Europese Commissie onderzoekt op dit moment ook de overname van het Belgische BASE door Liberty Global. Liberty Global is o.a. via haar dochter Telenet, de grootste mobile virtual network operator (“MVNO”) en eigenaar van een vast netwerk, actief in België. BASE is de derde grootste MNO in België. Om goedkeuring van de Europese Commissie te krijgen voor deze transactie, stootte Liberty Global de Belgische MNO Mobile Vikings en de klantenportefeuille van Jim Mobile af aan Medialaan. De Vlaamse broadcaster Medialaan verkreeg 28 januari 2016 goedkeuring van de Belgische mededingingsautoriteit voor deze overname.
Volg Maverick Advocaten op Twitter en LinkedIn
Voor alle informatie over een bedrijfsbezoek van ACM en de Europese Commissie zie invalacm.nl