De afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken geweest naar schending van de mededingingsregels door reisaanbieders. Een voorbeeld is het onderzoek van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) naar vermeende afspraken tussen touroperators en reisagenten om geen korting te verlenen bij de verkoop van reizen aan consumenten. Dit leidde er toe dat brancheorganisatie ANVR zijn algemene agentuurvoorwaarden heeft aangepast om te verduidelijken dat deze geen verbod inhielden voor reisagenten om korting te verlenen bij de verkoop van reizen. Een ander voorbeeld zijn de onderzoeken in verschillende lidstaten naar zogenoemde most favoured nation clauses (MFN-clausules) waarbij bookingsites beste prijs- of conditiegaranties van hotels bedingen. De Duitse mededingingsautoriteit heeft hiervoor eind 2013 zelfs een verbod opgelegd aan bookingsite HRS. Nog een voorbeeld is de toezegging van Booking.com, Expedia en InterContinental Hotels Group (IHG) om het verbod op het geven van kortingen voor hotelkamers van IHG uit hun contracten te verwijderen. Onder deze voorwaarde was de Engelse mededingingsautoriteit vorige maand bereid een onderzoek naar hen te beëindigen.
Een andere ontwikkeling is de focus van toezichthouders op prijstransparantie voor consumenten. Zo heeft de Consumentenautoriteit in 2013 aan Ryanair een boete opgelegd van € 370.000,- onder meer omdat in de prijs niet alle voorzienbare en onvermijdbare kosten waren inbegrepen. Dit is in strijd met de consumentenregels. Ook in andere landen is Ryanair onderwerp van onderzoek. Zo kreeg Ryanair in 2013 een boete van de Italiaanse mededingingsautoriteit van € 400.000,- voor het verstrekken van onduidelijke informatie over de kosten voor betaling met bepaalde creditcards. Twee weken geleden is Ryanair opnieuw in Italië beboet, ditmaal voor € 850.000,- vanwege misleidende en onvolledige informatie bij het aanbieden van annuleringsverzekeringen. Voor consumenten was onvoldoende duidelijk welke risico’s werden gedekt en welke kosten wel en niet waren verzekerd.
Ook de Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft de ‘ondoorzichtige prijzen in de reisbranche’ als aandachtsgebied. In 2013 heeft de ACM vijf aandachtspunten opgesteld voor prijstransparantie in de reisbranche. Deze aandachtspunten komen er op neer dat reisaanbieders alle voorzienbare en onvermijdbare kosten (zoals toeslagen en belastingen) direct in de prijs moeten opnemen. De kosten die variabel zijn (zoals de kosten voor het gebruik van een betaalmiddel) moeten in één oogopslag bij (of naast) de prijs worden vermeld. Ook alle optionele elementen (zoals een lakenpakket of een annuleringsverzekering) moeten duidelijk en apart worden vermeld. Optionele elementen mogen niet vooraf zijn aangevinkt.
De Consumentenbond heeft twee weken geleden een update gepubliceerd van een eerder onderzoek naar de prijzen van reisaanbieders. Hieruit bleek dat geen van de onderzochte reisaanbieders zich voor 100% aan de regels hield. Dit is inmiddels sterk verbeterd. Wel wijst de Consumentenbond erop dat 65% van de reisaanbieders de boekingskosten nog altijd niet in de aanbiedingsprijs opnemen. De ANVR heeft zich hier direct tegen verzet. Het hangt namelijk af van het product en de wijze waarop de boekingskosten worden berekend of de boekingskosten vast of variabel zijn. Als een consument bijvoorbeeld een vakantiewoning boekt waarbij de boekingskosten per persoon worden berekend, hangen de boekingskosten af van het aantal personen waarvoor wordt geboekt. In dit geval kan de reisaanbieder de reiskosten niet vooraf in de advertentieprijs berekenen. Dat schrijven de consumentenregels ook niet voor.
De ACM heeft reisaanbieders de afgelopen tijd uitgebreid voorgelicht over de consumentenregels. Inmiddels zijn er naar verluidt ook concrete onderzoeken gestart. Het is afwachten of dit tot boetes voor Nederlandse reisaanbieders zal leiden. Wij zijn ook benieuwd of de ACM - in navolging van buitenlandse toezichthouders - zich zal richten op MFN-clausules of dat zij andere prijsbeperkingen in de reisbranche opnieuw onder de loep wil nemen.
Deze blog is een samenvatting van de presentatie van Martijn van de Hel op 27 februari 2014 bij TravConnect.
