Dit bericht is gefingeerd in het kader van 1 april. Eerder riep Martijn van de Hel in het Financieele Dagblad al op tot afschaffing van de verplichte fusietoetsing, klik hier voor dat artikel.
Het ministerie van Economische Zaken stuurt deze week een wetsvoorstel voor een nieuw systeem van vrijwillig toezicht op concentraties van bedrijven naar de Tweede Kamer. Doel hiervan is de controle op fusies, overnames en joint ventures door de Autoriteit Consument & Markt (“ACM”) effectiever en efficiënter te maken. Dit leidt tot een verlichting van de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven. “ACM zal hierdoor ook meer ruimte krijgen zich te richten op gedragingen die de concurrentie beperken of consumenten benadelen”, aldus minister Kamp van Economische Zaken.
Bedrijven die op dit moment willen fuseren dienen hiervoor, indien zij bepaalde omzetdrempels overschrijden, vooraf toestemming te vragen van (te “melden” bij) ACM of, in geval van zeer hoge omzetcijfers, de Europese Commissie. Het wetsvoorstel beoogt dit verplichte fusietoezicht af te schaffen. In plaats daarvan wordt een systeem geïntroduceerd waarbij bedrijven een fusie vrijwillig kunnen voorleggen en waarbij ACM de bevoegdheid krijgt een fusie achteraf te toetsen. Nederland krijgt hiermee hetzelfde systeem als het Verenigd Koninkrijk.
Jaarlijks worden in Nederland een kleine honderd fusies aangemeld en bijna altijd goedgekeurd. In minder dan vijf zaken per jaar stelt ACM een voorwaarde (zoals afstoting van een bedrijfsonderdeel), en bij hoge uitzondering wordt de fusie verboden. Een reden voor dit lage aantal is dat fusies doorgaans niet resulteren in een beperking van de concurrentie, maar gericht zijn op het realiseren van efficiëntievoordelen.
Hoewel de doorlooptijden bij fusietoetsing door ACM niet nodeloos lang zijn, is het fusietoezicht de meeste ondernemingen een doorn in het oog. Niet in de laatste plaats vanwege de hoge kosten die zijn verschuldigd aan ACM (de zogeheten “filing fee”). Deze filing fee bedraagt € 17.450,- voor fusies die in de meldingsfase (eerste fase) worden goedgekeurd door ACM. Wordt een fusie niet in de eerste fase goedgekeurd en volgt een vergunningaanvraag (tweede fase), dan komt daar een filing fee van € 34.900,- bovenop voor het besluit in de vergunningsfase. De bedragen worden ook in rekening gebracht als de melding of aanvraag wordt ingetrokken.
Deze kosten staan doorgaans in geen verhouding tot de omvang van het besluit dat ACM neemt; in de meeste gevallen niet meer dan één pagina (een zogenaamd verkort besluit). Ook ACM realiseert dat: “Omgerekend liggen in die gevallen onze tarieven waarschijnlijk boven die van de duurste Zuidas-advocaat”, aldus Chris Fonteijn, de bestuursvoorzitter van ACM. “Winst maken is voor ACM uiteraard geen doel op zich, al was het mooi meegenomen in tijden waarin ACM te maken had met een taakstelling.” ACM heeft aangegeven dat haar financiële reserves inmiddels dusdanig zijn aangegroeid dat ook vanuit dat oogpunt afschaffing van het verplichte fusietoezicht een logische keuze is. ACM blijft tegelijk investeren in vereenvoudiging van het meldingsproces. Chris Fonteijn: “Zo komt er bij ACM de mogelijkheid om digitaal te melden en zal het nieuwe formulier gaan lijken op de digitale aangifte bij de Belastingdienst: leuker kunnen wij het niet maken, wel makkelijker.”
ACM rekent bij de komst van het vrijwillige meldingsregime ook op het gezond verstand van de betrokken ondernemers. Chris Fonteijn: “Het zogenaamde anticipatie-effect van onze toetsing bij fusies is na meer dan 15 jaar fusiecontrole door NMa en later ACM in Nederland ruim voldoende aanwezig.” De spelregels worden daarbij ook helder volgens Fonteijn: “Fuserende ondernemingen die de geboden vrijheid te ruim uitleggen, krijgen net als in het Verenigd Koninkrijk te maken met het risico dat wij fusies kunnen terugdraaien. Het ‘unscrambelen van de eggs’, zoals onze collega’s in het Verenigd Koninkrijk dat noemen, is een dermate onaantrekkelijk scenario voor ondernemingen. Zij zullen zich wel twee keer bedenken om een fusie die daartoe aanleiding geeft niet vrijwillig bij ons te melden.”
Volgens het ministerie van Economische Zaken zal het systeem van vrijwillig fusietoezicht bedrijven jaarlijks ongeveer € 1,5 tot 2 miljoen aan filing fees besparen. De minister verwacht dat de Tweede Kamer enthousiast op het wetsvoorstel zal reageren. Het is de bedoeling dat het wetsvoorstel over een jaar in werking treedt.
