Dit bericht is gefingeerd in het kader van 1 april. Klik voor de toelichting naar deze blog.
Het ministerie van Economische Zaken bereidt een wetsvoorstel voor waarin een duurzaamheidskartelregister wordt geïntroduceerd voor het Nederlandse bedrijfsleven. Het register is vergelijkbaar met het kartelregister dat gold tot de invoering van de Mededingingswet (“Mw”). Het wetsvoorstel, dat over één jaar in werking moet treden, moet het bedrijfsleven stimuleren om vaker gezamenlijk op te trekken in het kader van duurzaam ondernemen. Tot nu toe is het voor ondernemingen alleen onder zeer strikte voorwaarden toegestaan om in samenwerking met anderen een duurzaamheidsinitiatief te starten. Meerdere duurzaamheidsinitiatieven uit het verleden kwamen om die reden niet van de grond.
Waar tot nu toe op grond van de Beleidsregel mededinging en duurzaamheid 2016 via de algemene uitzondering op het kartelverbod (artikel 6, derde lid, Mw) een duurzaamheidssamenwerking kan worden gestart, is er vanaf volgend jaar een eenvoudigere route voorhanden. Het wetsvoorstel vormt verder een welkome aanvulling op het Wetsvoorstel algemene gelding duurzaamheidsinitiatieven (zie dit artikel en deze brief), waarvan de internetconsultatie in de komende maanden van start zal gaan. Dit wetsvoorstel zal een eerste opmaat vormen naar het duurzaamheidskartelregister.
Het duurzaamheidskartelregister wordt een door het ministerie van Economische Zaken beheerd register, waarin horizontale afspraken tussen ondernemingen op het gebied van duurzaamheid moeten worden aangemeld. Deze gemelde afspraken zullen te raadplegen zijn op een speciaal daarvoor ingerichte website van de overheid. Consumenten, leveranciers, distributeurs en concurrenten kunnen zo inzage krijgen in welke afspraken er zijn gemaakt op het gebied van duurzaamheid. De in het duurzaamheidskartelregister aangemelde samenwerkingsafspraken zijn wettelijk toegestaan. Dat betekent dan ook dat ondernemingen die hun afspraak hebben ingeschreven in het duurzaamheidskartelregister geen boete opgelegd kunnen krijgen door de Autoriteit Consument & Markt (“ACM”).
In de afgelopen jaren heeft ACM de bal bij bedrijven gelegd met de boodschap dat zij zelf vooraf moeten controleren of hun gedragingen binnen de kaders van het mededingingsrecht blijven. ACM kwam de bedrijven weliswaar tegemoet met een interactieve beslisboom, maar dat was geen doorslaand succes. Met het duurzaamheidskartelregister wordt teruggekomen op deze ontwikkeling. Chris Fonteijn, bestuursvoorzitter van de ACM zegt hierover: “In de praktijk blijkt een self assessment zo eenvoudig niet en eerlijk gezegd zouden wij ook niet precies weten wanneer een duurzaamheidsafspraak in strijd is met de mededinging. Een openbaar register is in zo’n situatie een elegante en transparante oplossing die zorgt voor duidelijkheid in de markt.”
Verwacht wordt dan dat het bedrijfsleven, dat steeds meer geïnteresseerd lijkt in het bijdragen aan een duurzame toekomst, gretig gebruik zal maken van het duurzaamheidskartelregister. Zo zijn enkele grote bierbrouwers geïnteresseerd om een veganistisch bier te introduceren in de Nederlandse horeca en supermarkten. Een woordvoerder: “Het duurzaamheidskartelregister biedt de uitgelezen mogelijkheid om het Nederlandse publiek binnen afzienbare tijd op grote schaal kennis te laten maken met bier vrij van dierlijke producten.” ACM hield in 2015 nog een samenwerkingsafspraak over de verkoop van meer duurzaam kippenvlees (de ‘Kip van Morgen’) tegen. Dat terwijl ACM in 2014 met haar Visie op mededinging en duurzaamheid de indruk leek te wekken meer ruimte te willen gaan bieden voor dergelijke duurzaamheidsinitiatieven. Een woordvoerder van de supermarkten die bij dit voorstel betrokken waren reageert op het wetsvoorstel: “Kennelijk moesten er eerst heel wat niet-duurzaam gehouden kippen over de toonbank gaan voordat de politiek zich realiseerde dat het doel de middelen heiligt. Maar voor de Kip van Overmorgen is dit wel goed nieuws: die lijken in ieder geval gered.”
En de consument? Die is volgens demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken ook gebaat bij het register: “Iedere consument kan tevoren controleren of een product of dienst die hij/zij wil afnemen niet onnodig duur is geworden door een duurzaamheidskartelafspraak.” Het register maakt nu nog niet duidelijk hoeveel duurder producten worden door de betreffende gemelde duurzaamheidskartelafspraak, maar de minister verwacht dat de markt hier snel op zal inspringen: “Als je kijkt naar de snelheid waarmee prijsvergelijkingssites zich in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, verwacht ik binnen enkele maanden al de eerste duurzaamheidsprijsvergelijkingssites.”
Het is de verwachting dat het wetsvoorstel begin volgende maand naar de Tweede Kamer wordt gezonden. Indien de exacte contouren van het wetsvoorstel bekend zijn, zullen wij hier uiteraard opnieuw aandacht aan besteden.
